Juncker: EU-voorzitters moeten boven hun ruziënde ambtenaren staan
De voorzitters van de Europese Commissie en de Europese Raad moeten met elkaar in gesprek, om zo de weerstand en de verschillen tussen beide ambtelijke apparaten van de EU glad te strijken. Dat zegt de oud-commissievoorzitter Jean-Claude Juncker in een gesprek met de NOS, nu het stof rond de aanvaring in Turkije is neergedaald.
#Sofagate
Bij een bezoek aan de Turkse president Erdogan in Ankara was er voor de voorzitter van de Europese Raad een stoel naast Erdogan en voor de voorzitter van de Europese Commissie slechts een bank tegenover de Turkse minister van Buitenlandse Zaken.
Het "Ehhh..." van Commissievoorzitter Von der Leyen toen ze vaststelde dat de stoelen al door de twee mannen ingenomen waren, ging viral op sociale media. #Sofagate was een feit. Seksisme en verdeel en heers door Turkije waren de eerste analyses. Maar vervolgens kreeg Raadsvoorzitter Charles Michel de wind van voren. Hij had de ongemakkelijke diplomatieke situatie niet herkend.
Later bleek dat vooral zijn ambtenaren bij de voorbereidingen van het gesprek betrokken waren, en die van de Europese Commissie veel minder.
Verschillende belangen
Juncker vindt dat de twee voorzitters vooral met elkaar in gesprek moeten blijven. "Ik heb in mijn tijd met twee Raadsvoorzitters gewerkt: Van Rompuy en Tusk. Dat ging niet altijd even makkelijk, maar door met elkaar in gesprek te gaan, losten we verschillen op."
Volgens Juncker was de stoelendans in Ankara een uitvloeisel van ambtenaren van de Commissie en de Raad die verschillende belangen hebben en soms met elkaar in een loopgravenoorlog verwikkeld zijn. De twee voorzitters moeten daar volgens Juncker boven uitstijgen, anders loopt de machine vast.
Over die machine, het buitenlandse beleid van de Europese Unie, is Juncker ondubbelzinnig: "Volgens het protocol is de voorzitter van de Europese Raad nummer een, die van de Commissie nummer twee. Ik heb me daar nooit aan gestoord."
"Maar beide zijn nodig", vervolgt Juncker, "want de Commissievoorzitter gaat over buitenlandse handel en de Raadsvoorzitter over diplomatie. Ze hebben elkaar nodig. Het is niet voor niets dat Buitenlandcoördinator Borrell in de Europese Raad zit, maar ook vicevoorzitter van de Commissie is."
Publiekelijk in hoek gezet
Het loopt de laatste tijd vaker mis bij het naar buiten toe vertegenwoordigen van de EU. Buitenlandcommissaris Borrell werd publiekelijk in de hoek gezet door de Russische minister van Buitenlandse Zaken. En daarvoor trok de Europese Commissie gehaast een gevoelige grens tussen Ierland en Noord-Ierland in een poging smokkel van vaccins tegen te gaan. Het zorgt voor wantrouwen aan weerszijden van de Brusselse Wetstraat, waar de gebouwen van de Raad en de Commissie staan.
"De Commissie moet regels uitvoeren en niet aan buitenlands beleid doen", klinkt het bij de Europese Raad. Irritatie over en weer is er ook over het publieke profiel van de beide voorzitters. Te optimistische communicatie van de Commissievoorzitter in hoogdravende videoboodschappen zorgt voor irritatie bij de Raad. Nieuwsbrieven en Facebook-berichten van de Raadsvoorzitter zorgen weer voor wrevel bij de Commissie.
Zelf oplossen
Dat de twee voorzitters af en toe moeilijk door een deur lijken te kunnen, moeten ze volgens Jean-Claude Juncker dus zelf oplossen. Voor een effectief buitenlands beleid van de EU moeten ze, los van wat hun ambtenaren doen, als een team samenwerken.
Als er een goede verstandhouding is, werkt het en zijn er weinig onduidelijkheden, is de redenering van Juncker. "Ik heb in de VS met Obama en Trump te maken gehad, en die wisten altijd precies wie ze moesten bellen. Meestal belden ze ons beiden."
