Harvard mag slavenfoto's houden
De Amerikaanse universiteit Harvard hoeft beroemde foto's van twee slaven niet over te dragen aan een vrouw die zegt dat ze afstamt van de gefotografeerde personen. Een rechter oordeelt dat de vrouw geen aanspraak kan maken op de foto's.
Inzet zijn twee van de eerste foto's die ooit van Amerikaanse slaven werden gemaakt. Het zijn in 1850 genomen daguerreotypes van de tot slaaf gemaakte Renty en zijn dochter Delia. Beiden werden in opdracht van een Harvard-hoogleraar uit verschillende hoeken ontbloot gefotografeerd omdat hij wilde bewijzen dat het witte ras superieur was aan het zwarte.
Tamara Lanier leerde de foto's kennen toen ze stamboomonderzoek deed naar haar familie. Volgens haar is ze een nazaat van Renty, die ze liefkozend Papa Renty noemt. Volgens haar gegevens is Renty rond 1800 ontvoerd uit Congo en in South Carolina opgegroeid als slaaf.
Ze begon een rechtszaak omdat Renty gedwongen werd mee te werken aan de foto's en Harvard de afbeeldingen slechts als onderzoeksmateriaal zou behandelen. "Het was een vernederende daad die moest bewijzen dat hij minderwaardig was", legde Lanier haar standpunt uit.
Ze neemt het de universiteit ook kwalijk dat er nog steeds geld aan de afbeeldingen wordt verdiend. Ze eiste daarom dat de foto's aan haar zouden worden overgedragen en wilde een schadevergoeding.
Krachtige visuele aanklacht
De rechter erkende dat de zaak gevoelig ligt en noemde de afbeeldingen "een krachtige visuele aanklacht van het gruwelijke slavernijsysteem", maar kon niet meegaan met de eis. In de VS ligt het portretrecht namelijk bij de fotograaf, niet bij de afgebeelde persoon. Bovendien is de zaak al verjaard.
Lanier noemt de uitspraak teleurstellend maar niet onverwacht. Ze is van plan in beroep te gaan. Haar advocaat wil een principe-uitspraak van de hoogste rechter, omdat dit volgens hem geen reguliere zaak over portretrecht is. "Als elke foto op deze manier zou zijn genomen - gedwongen en ontkleed als onderdeel van een weerzinwekkende studie - dan zou het portretrecht anders zijn geregeld."
Harvard laat in een reactie weten te zoeken naar de beste plek voor de foto's, "zodat ze beschikbaar komen voor een breed publiek en de verhalen van de afgebeelde tot slaaf gemaakten verteld kunnen worden".