Ze hebben '0,0 effect', maar de verkiezingsborden staan er weer

Plotseling staan ze weer overal: verkiezingsborden. In veruit de meeste gemeenten is het een keurig voorgedrukt pallet aan verkiezingsposters waarop de partijen of de lijstrekkers zichzelf aanprijzen.

Maar welk nut hebben die eigenlijk nog? "Het is een relikwie uit het verleden. Ze hebben 0,0 effect, maar ik denk dat iedereen vergeten is om ermee op te houden", zegt politicoloog Peter van der Heiden van de Radboud Universiteit Nijmegen bij Omroep Gelderland.

En dat terwijl het maken en plaatsen van de verkiezingsborden een flinke klus is. Het bedrijf Bordbusters in Huissen bijvoorbeeld begon eerder deze maand met het plaatsen van vierhonderd voorbedrukte borden, verspreid over 34 gemeenten.

Opmerkingen over elkaars plaktechniek

De borden staan inmiddels in plaatsen als Arnhem, Culemborg en Ede, maar het is geen eenheidsworst. De borden zijn allemaal in de huisstijl van de gemeenten uitgevoerd. En dit jaar is het passen en meten op het bord, want er doen 37 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Ze staan er allemaal op; alle 37 precies even groot.

Ook Doetinchem werkt dit jaar met de voorgedrukte exemplaren van Bordbusters. Wel jammer, reageert Frans Boerman van de lokale VVD. "Voorheen kwamen we altijd bij afvalbedrijf Buha in Doetinchem bij elkaar met alle partijen om borden te beplakken die de gemeente dan later overal neerzette. Heel gezellig, met een kop koffie en dan hier en daar een opmerking over andermans plaktechniek."

Ook Tim Schipper van de lokale tak van SP in Utrecht gaat de gezelligheid missen. "Het was een leuk stukje folklore, dat plakken. Dan ging je met een paar mensen op pad, laddertje en plaksel mee, en gaan. Voor mijn part bij -3, maar het was gewoon gezellig", zegt hij tegen RTV Utrecht.

Volstrekt irrelevant

Aanplakborden, voorgedrukte borden of zelfs digitale borden; uiteindelijk gaat het om het effect, toch? Hoogleraar media en samenleving Rens Vliegenthart van de Universiteit van Amsterdam deed ooit een studie naar de evolutie van verkiezingsposters. Hij noemt affiches als campagnemiddel 'volstrekt irrelevant'. "Niemand laat zich door alleen een poster overtuigen om op een partij te gaan stemmen", zei hij destijds.

En achter die uitspraak staat hij nog steeds. "Dat ging toen nog over de gemeenteraadsverkiezingen. Landelijke partijen hebben natuurlijk meer campagnemogelijkheden, waardoor posters er misschien nog minder toe doen", aldus Vliegenthart. "Hooguit kunnen die borden mensen eraan herinneren dat de verkiezingen eraan komen."

Een mooi tijdsbeeld

Als het zoveel gedoe is om niets, waarom stoppen we er dan niet mee? Waarschijnlijk omdat de borden horen in een lange traditie rond verkiezingen in ons land. "Het is een van de weinige campagnemiddelen die al heel lang gebruikt worden", zegt Vliegenthart. "Samen vormen ze een mooi tijdsbeeld."

Puur een gewoonte, beaamt politicoloog Peter van der Heiden. "Bij de volgende verkiezingen staan ze er gewoon weer."