Geen markten, geen meet-ups: politici missen broodnodig contact met de kiezer

Over ruim drie weken zijn er verkiezingen, maar de campagne daarvoor wil nog niet echt op gang komen. Politieke partijen worstelen met de coronaregels, waardoor deze keer alles anders moet. Ze missen daardoor het zo belangrijke directe contact met de kiezers.

Vier jaar geleden, bij de vorige stembusgang, organiseerde GroenLinks nog grote 'meet-ups' met lijsttrekker Jesse Klaver. Honderden mensen kwamen af op die bijeenkomsten in theaters en zalen.

Andere lijsttrekkers trokken in bussen door het land, gingen van deur tot deur. Zelfs Geert Wilders, de zwaar beveiligde voorman van de PVV, nam verschillende keren een bad in de menigte op een markt.

Dit jaar zullen we dat weinig zien. De meeste partijen durven het nu niet aan om hun lijsttrekkers met grote groepen kiezers in contact te brengen. Van de partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, hebben alleen Denk en Forum voor Democratie aangekondigd dat ze echt het land in gaan. Met een camper en een podiumwagen.

Voorzichtig

De traditionele middenpartijen zoals VVD, CDA, D66 en PvdA doen het voorzichtiger aan. Natuurlijk staan vrijwilligers van die partijen op markten om folders te verspreiden, maar de lijsttrekkers zullen veel minder vaak in gesprek kunnen gaan met mensen op straat.

Ze willen alles zo veel mogelijk conform de coronavoorschriften doen. Hoe belangrijk dat is bleek afgelopen week wel weer, toen CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra onder vuur kwam te liggen omdat hij, tegen de regels in, een paar rondjes had geschaatst op de overdekte ijsbaan Thialf in Heerenveen.

"We proberen het volgens de regels te doen, maar zelfs dat gaat niet altijd goed", glimlacht Hoekstra over die faux pas. "Het is lastig deze keer. Het klassieke campagnevoeren, met elkaar de straat op, is er nu niet bij. Ik vind dat jammer. Je krijgt ook altijd respons van mensen. Ze willen weten wat je wilt als partij. En je krijgt feedback."

Hoekstra over deze campagne:

Nog meer zal deze campagne de nadruk op online-evenementen liggen, en op boodschappen via sociale media. Die trend was al langer zichtbaar, maar is nu echt doorgebroken. Partijen kopen advertenties in bij Facebook en Google, om hun kiezers rechtstreeks te bereiken.

Gaan de lijsttrekkers van de grote partijen dan helemaal niet meer het land in? Jawel, maar grote groepen mijden ze het liefst. In plaats daarvan gaan ze op werkbezoek naar bedrijven of instellingen. In de hoop dat er een camera of een journalist in de buurt is.

Ook Geert Wilders ziet het als een groot nadeel dat hij nu niet onder de mensen kan zijn. "Ik kom niet zo vaak buiten, dus ik genoot daarvan." Op een vrachtwagen gaan staan en een toespraak houden, dat ziet hij niet zitten. "Een toespraak houden doe ik hier in de Kamer ook, ik wil juist met mensen praten, tussen ze in staan. En dat gaat nu veel moeilijker."

Wilders mist het contact met de kiezer:

Voor Wilders is het ook een nadeel dat hij nu vaker bij de publieke omroep zijn gezicht moet laten zien. "Terwijl dat niet mijn grootste hobby is. "

Levensader

Politiek verslaggever Ron Fresen noemt het contact met kiezers "een levensader voor politici". Hij geeft als voorbeeld PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom in 2012. "Die ging van deur tot deur en hoorde daar wat hij zelf nooit had kunnen bedenken. De mensen zeiden: hou op met die beloftes en vertel gewoon eerlijk hoe het zit!"

"Dat "eerlijke verhaal" werd toen het speerpunt van zijn campagne en de PvdA won vanuit een kansloze positie bijna de verkiezingen", zegt Fresen. Het contact met de kiezer is volgens hem nodig om een beter verhaal te vertellen en om los te komen van de vooraf bedachte oneliners. "Dat zulk contact er nu nauwelijks is, maakt deze campagne echt anders."