Held van Hotel Rwanda staat terecht voor terrorisme en rebellie

In Rwanda staat de regeringscriticus Paul Rusesabagina voor de rechter. Hij wordt beschuldigd van terrorisme. Rusesabagina is de man die als inspiratie diende voor de film Hotel Rwanda. Tijdens de genocide in 1994 redde hij meer dan 1200 Tutsi's uit handen van Hutu-milities.

Rusesabagina werd vorig jaar in Rwanda gearresteerd nadat hij op een mysterieuze wijze was verdwenen in Dubai. Hij staat terecht voor dertien aanklachten, waaronder terrorisme, medeplichtigheid aan moord en het oprichten van een gewapende rebellenbeweging. Hij verzet zich al jaren tegen het regime van president Kagame.

Met hem staan nog twintig leden van de gewapende tak (FLN) van zijn oppositiepartij MRDC terecht. Volgens Rwanda zijn zij verantwoordelijk voor de dood van burgers in het zuidwesten van het land in 2018 en 2019.

Rusesabagina ontkent de militaire operaties niet. Volgens hem is het niet gelukt via politieke oppositie verandering te brengen in het land en is er daarom meer nodig.

Harde hand

President Paul Kagame, een Tutsi, regeert het land al sinds 2000 met harde hand. Het land was sinds begin jaren 90 van de vorige eeuw ontwricht door de strijd tussen Hutu's en Tutsi's. Die kwam tot een climax toen in april 1994 het vliegtuig van Hutu-president Juvénal Habyarimana en de legertop uit de lucht werd geschoten.

Wie daarvoor verantwoordelijk was, is nooit opgehelderd, maar de meeste aanwijzingen gaan in de richting van de huidige president Kagame.

Ontvoerd

Een van Rusesabagina's dochters zegt dat haar vader in Dubai werd ontvoerd en dat hij is gemarteld. Hij zou door een dominee zijn uitgenodigd om een lezing te geven in Burundi, een buurland van Rwanda. Vanuit Dubai zouden ze samen naar Burundi vliegen, maar het privévliegtuig vloog naar Rwanda, waar hij op de luchthaven van de hoofdstad Kigali werd gearresteerd.

President Kagame hintte er vorig jaar op dat Rusesabagina misschien wel onder valse voorwendselen in een vliegtuig naar Rwanda is gelokt. Later zei hij dat het zijn vrijwillige keuze was om naar Rwanda terug te keren. De 66-jarige Rusesabagina had volgens zijn familie gezworen dat hij nooit meer een voet in het land zou zetten.

Rusesabagina vroeg na de genocide asiel aan in België en heeft de Belgische nationaliteit. Meestal verblijft hij in de Verenigde Staten, waar hij ook een verblijfsstatus heeft.

Geen eerlijk proces

Het bewijs in de rechtszaak is volgens zijn dochter gefabriceerd. Het is een schending van het internationaal recht en hij moet onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten, zegt ze.

Volgens de familie is de kans dat hij een eerlijk proces krijgt nihil en loopt hij het risico vanwege zijn slechte gezondheid in de gevangenis te overlijden; hij heeft hartklachten en zou zijn medicijnen niet krijgen. Zijn contact met onafhankelijke advocaten is beperkt. De hem toegewezen advocaat heeft laten weten dat Rusesabagina bang is dat hij overlijdt aan een hartaanval.

Het Europees Parlement heeft Rwanda opgeroepen Rusesabagina een eerlijk proces te geven en hekelt zijn "gedwongen verdwijning" en "illegale uitlevering" aan Rwanda en gevangenschap zonder contact met de buitenwereld. De Rwandese minister van Justitie Johnston Busingye deed dat af als "inmenging in een lopend proces in Rwanda, een soevereine staat met onafhankelijke rechtbanken".

Held

Paul Rusesabagina kreeg een hoge Amerikaanse onderscheiding voor zijn rol bij het redden van Tutsi's in de volkerenmoord in 1994. In drie maanden tijd werden toen meer dan 800.000 Tutsi's en gematigde Hutu's vermoord.

Rusesabagina heeft in die tijd meer dan 1200 mensen gered. Hij bracht hen onder in Hotel des Mille Collines in Kigali, waar hij assistent-manager was.

Het Belgische tv-programma Terzake maakte in augustus een reportage over Paul Rusesabagina, die te bekijken is in dit artikel.