'Onruststoker' Okonjo-Iweala is nieuwe WTO-chef
Ngozi Okonjo-Iweala heeft wat waar te maken als nieuwe directeur van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Maandenlang hield de Amerikaanse president Trump haar benoeming tegen omdat ze te weinig ervaring zou hebben, maar vanaf vandaag kan ze laten zien of zij de slagkracht kan terugbrengen bij de WTO.
Als eerste vrouw én eerste Afrikaan aan de top zal ze zeker een ander perspectief meebrengen naar het hoofdkwartier in Genève. En als minister in Nigeria liet ze al zien dat ze van aanpakken houdt. Misschien kan de frisse wind die ze met zich meebrengt het verstarde handelsinstituut nieuw leven inblazen.
De 66-jarige ontwikkelingseconoom groeide op met armoede, ziekte en burgeroorlog in Nigeria. Ze is net zo gewend aan slapen onder een donsbed als op een moddervloer, zei ze ooit in een interview.
Na een opleiding aan de prestigieuze universiteit Harvard wijdde ze zich daarom aan het verminderen van armoede door handel, als topvrouw bij de Wereldbank en tweevoudig minister van Financiën in Nigeria.
Het leverde haar een reputatie op van doorzetter. Zo kreeg ze het voor elkaar dat miljarden aan internationale schulden werden kwijtgescholden in ruil voor een directe aflossing van de rest.
"Ze heeft ook de corruptie in Nigeria heel hard aangepakt. Geen gemakkelijke taak, maar ze heeft het goed gedaan", zegt Afrika-correspondent Elles van Gelder. "'Okonjo-Wahala' werd ze genoemd, wat zoiets betekent als onruststoker. Maar dat ze bekend kwam te staan als 'probleemvrouw' zag ze als een geuzennaam."
In december 2012 bleek hoe groot de offers waren die ze bereid was te brengen voor haar missie: toen haar 83-jarige moeder werd ontvoerd, weigerde Okonjo-Iweala af te treden. De daders lieten de vrouw na vijf dagen gaan toen Okonjo-Iweala volhardde.
'Lamgeslagen'
Zo'n doorbijter kunnen ze wel gebruiken bij de WTO, dat al jaren geen groot handelsakkoord meer heeft gepresenteerd. Economische supermachten als de VS, China en de EU liggen met elkaar overhoop, terwijl armere landen meer inspraak opeisen. Onderhandelingen over allerlei moeilijke dossiers stokten, van e-commerce tot overbevissing en van landbouwsubsidies tot regels over covidvaccins.
"Lamgeslagen" noemt Van Gelder de WTO. "Er is gigantisch veel kritiek dat het maar niet lukt overeenstemming te krijgen over verdragen. Mensen vragen zich af of de WTO nog wel bestaansrecht heeft. Het moet echt anders."
Ik ben een probleemoplosser. Een hervormer. Niet iemand die er alleen over praat, maar iemand die het daadwerkelijk gedaan heeft.
Donald Trump gaf de stroperigheid binnen WTO als reden om de benoeming van Okonjo-Iweala tegen te houden. Ze had geen directe ervaring met de byzantijnse regeltjes rond internationale handelsverdragen, terwijl dat volgens de vorige Amerikaanse president juist onmisbaar was.
"Hij was er echter ook niet blij mee dat China achter haar stond", vult Van Gelder aan. "Bovendien droeg hij er zelf aan bij dat geschillen niet werden opgelost, doordat hij benoemingen in de geschillencommissie tegenhield als er plekken vrijvielen.
Okonjo-Iweala noemt het juist een kans dat ze een relatieve buitenstander is. "We hebben iemand nodig met een vers paar ogen."
Zij vindt zichzelf juist uitermate geschikt voor haar nieuwe baan. "Ik ben een probleemoplosser. Een hervormer. Niet iemand die er alleen over praat, maar iemand die het daadwerkelijk gedaan heeft."
