Franse organisaties eisen maatregelen tegen etnisch profileren door politie

Zes maatschappelijke organisaties dreigen met een rechtszaak tegen de Franse regering, omdat de Franse politie zich stelselmatig schuldig zou maken aan etnisch profileren bij de controle van identiteitsbewijzen.

Vooral zwarte Fransen en Fransen met een Noord-Afrikaanse achtergrond zouden daar het slachtoffer van zijn. Bij onrechtmatige controles blijven zij vernederd en gefrustreerd achter, zeggen de organisaties. Agenten die zich aan etnisch profileren schuldig maken, gaan vrijuit.

De zes organisaties, waaronder Amnesty International en Human Rights Watch, hebben premier Castex en de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie een brief gestuurd waarin ze op korte termijn hervormingen eisen. Die moeten voorkomen dat iemand puur vanwege zijn uiterlijk zijn identiteitsbewijs moet laten zien.

Nieuwe wet

Het beroep op de regering is een noodzakelijke stap om later naar de rechter te kunnen gaan. Dat kan als de regering over vier maanden, naar de mening van de eisers, onvoldoende heeft gedaan om hen tevreden te stellen. De eisers maken gebruik van een in 2016 ingevoerde wet die een gezamenlijke aanklacht in discriminatiezaken mogelijk maakt.

"Dit is een revolutionaire stap, omdat wij het voor honderden, duizenden, zelfs een miljoen mensen opnemen", zegt een van de advocaten die de zes groepen vertegenwoordigt.

Getuigenverklaringen

Hij en zijn team hebben onder slachtoffers en agenten uit heel Frankrijk vijftig getuigenverklaringen verzameld, waaronder die van een anoniem persoon die jarenlang meerdere keren per dag zijn identiteitsbewijs moest laten zien.

Een vrouw zegt dat ze sinds haar zestiende jaar soms meerdere keren per dag door agenten werd lastiggevallen. Bij een van die keren zou ze tegen een muur zijn gedrukt. "Een van de agenten raakte mijn geslachtsdelen aan. Toen sloeg hij me in mijn maag en schold me uit voor 'vuile Arabier'. "

Een politieman die in een achterstandswijk woont, zei tegen persbureau AP dat ook hij vaak door collega's wordt staande gehouden als hij in burger over straat gaat. "Als ik geen uniform draag, ben ik voor hen iemand met een kleur", zei hij. Volgens hem controleren agenten identiteitsbewijzen in 80 procent van de gevallen vanwege iemands uiterlijk, zonder dat er een rechtsgrond is.

Slachtoffers van etnisch profileren wonen veelal in achterstandswijken. Woordvoerders van de politie zeggen dat agenten zich daar vaak onveilig voelen. Het komt geregeld voor dat ze met vuurwerk en voorwerpen worden bekogeld.

Twintig keer meer kans

Human Rights Watch publiceerde vorig jaar een rapport over machtsmisbruik en discriminatie door de Franse politie. "Jongeren met een zwart of Noord-Afrikaans uiterlijk worden vaker dan gemiddeld aangehouden voor identiteitscontroles, vooral in bepaalde achterstandswijken", zei de directeur van de Franse tak van de mensenrechtenorganisatie.

De Franse Ombudsman publiceerde enkele jaren geleden een studie waaruit bleek dat jongeren met een zwart of Noord-Afrikaans uiterlijk tot twintig keer zoveel kans hebben staande te worden gehouden door de politie dan andere Fransen.