Gedupeerde: 'Ik zit te huilen achter het stuur, zo blij dat het kabinet aftreedt'
Het kabinet-Rutte III is gevallen vanwege de toeslagenaffaire, waarbij duizenden mensen onterecht als fraudeur werden bestempeld en vaak tienduizenden euro's aan kinderopvang moesten terugbetalen. Wat vinden de slachtoffers van het opstappen van het kabinet?
"Ik zit te huilen achter het stuur, ik ben zo blij", reageert slachtoffer Kristie Rongen. "Dit is zó terecht, het had niet anders gemoeten dan dit." Rongen kreeg een schuld van 92.000 euro en belandde in de schuldhulpverlening. "Ik heb 12 jaar in de ellende gezeten, het ergste voor mij was dat mijn dochtertje daar heel erg aan onderdoor ging. Zij wilde niet meer leven."
Toch vindt ze dat demissionair premier Mark Rutte en demissionair minister Hoekstra van Financiën niet opnieuw verkiesbaar moeten zijn. "Dat zou onrechtvaardig zijn. Ze hebben te veel kapot gemaakt en moeten echt weg, net als Lodewijk Asscher."
Etnisch profileren
Ook Nazmiye Yigit-Karaduman vindt het goed dat het kabinet is opgestapt, maar wil dat demissionair premier Rutte niet meer verkiesbaar is. "Het ontslag is een bekentenis, maar hij heeft niet letterlijk schuld bekend. Nu kan hij gewoon door." Yigit-Karaduman moest in 2013 binnen twee jaar 32.000 euro terugbetalen. Ze moest stoppen met werken om op haar dochter te passen en belandde in een burn-out.
Hoewel Yigit-Karaduman in Nederland is geboren, kwam ze in haar dossier van de Belastingdienst soms tegen dat ze Turkse was. "Er zat ook een racistische tekening in mijn dossier met iemand met grote lippen in een bootje. Het is voor het eerst dat ik me een buitenlander voelde. Daarom heb ik ook mede aangifte gedaan. Het etnisch profileren moet echt stoppen."
Demissionair premier Rutte kondigde aan dat ouders bij wie is vastgesteld dat ze gediscrimineerd zijn, een extra schadevergoeding krijgen. Ook wil hij dat er een staatscommissie komt die onderzoek doet naar discriminatie en racisme door de overheid. Voor Yigit-Karaduman zou zo'n schadevergoeding welkom zijn, maar niet genoeg. "Ik ga geen nee zeggen tegen extra geld, maar het leed is niet in bedragen te schrijven."
Nazan en haar man zijn blij met het aftreden, maar het kan hun leed niet wegnemen.
Jurist en gedupeerde Orlando Kadir, die 600 gezinnen bijstaat, is opgelucht dat het kabinet vertrekt. Maar ook hij zet vraagtekens bij de komende verkiezingen. "Hoe kunnen Rutte en Hoekstra nog lijsttrekker zijn? Voor je achterban is dit niet in alle eenvoud uit te leggen. Het is wrang en het klopt niet. We moeten naar een integer en oprecht kabinet."
Kadir denkt dat bij zo'n 95 procent van de gezinnen nog steeds problemen spelen als gevolg van het schandaal. "Ik heb gisteravond nog tot laat gewerkt om een uithuiszetting te voorkomen. Een ander gezin had jarenlang geen brood voor kinderen, of ziektekosten konden niet worden betaald. Dat speelt allemaal nog steeds."
Gedupeerde Tamara Hardenbol en haar toenmalige man kregen in 2013 te horen dat ze 18.000 euro moesten terugbetalen. Binnen twee jaar moest ze 900 euro per maand terugbetalen, omdat er anders beslag op haar loon zou worden gelegd.
"Ik sta dubbel in het aftreden van het kabinet", geeft zij als reactie. "Áls een kabinet zou moeten vallen dan is het wel hierover. Maar we zitten ook in een coronacrisis, dus de vraag is wat wijsheid is. Het geeft wel erkenning voor wat er is gebeurd, dus uiteindelijk is het goed dat het kabinet valt."
Advocate Eva Gonzáles Pérez ziet ook bij haar 40 cliënten een gemengd beeld. "Sommigen zien het als een vorm van gerechtigheid, maar de meesten willen brede compensatie, financieel en ook moreel", zegt zij. "Ik heb cliënten die verdrietig zijn, anderen zijn boos. Het hangt af van waar ze in de rouwcurve zitten."
Zelf bekijkt ze het aftreden van het kabinet vooral juridisch. "Ik focus mij op de slachtoffers en zij hebben niks aan het aftreden van het kabinet: het gaat uiteindelijk om degene die feitelijk hebben gehandeld. De politieke verantwoordelijkheid is wat anders dan de feitelijke verantwoordelijkheid. Er zijn nog vijfhonderd vragen van de Tweede Kamer te beantwoorden."
30.000 euro voor gedupeerden
In december vorig jaar maakte staatssecretaris Van Huffelen (Financiën) bekend dat alle gedupeerde ouders binnen vier maanden 30.000 euro belastingvrij krijgen uitgekeerd, zodat ze snel wat van de compensatie zien.
Het demissionair kabinet wil eind deze maand de eerste betalingen doen. De meeste gedupeerden hebben dus nog niets gekregen. Sommige ouders zijn wel al individueel gecompenseerd, zoals Kristie Rongen. "Het is voor mij nog altijd onduidelijk of ik recht heb op die die 30.000 euro, of dat ik dat al gekregen heb. Maar het is hoe dan ook een schijntje voor al het leed dat ik heb gelegen."
