Noodplan voor Vestia moet huurders helpen

Het mag dan negen jaar geleden zijn dat Vestia bijna ten onder ging aan een groot schandaal, de woningcorporatie sleept nog steeds grote problemen met zich mee. Dat raakt ook huurders, die relatief meer huur betalen en wier woningen niet voldoende onderhouden kunnen worden. Een noodplan dat Vestia samen met koepelorganisatie Aedes heeft opgesteld moet een einde maken aan de ellende.

Een belangrijk onderdeel van dat plan is dat andere corporaties Vestia financieel te hulp schieten. "We vragen solidariteit van de sector", zegt Aedes-voorzitter Martin van Rijn in het NOS Radio 1 Journaal.

Derivatenschandaal

Met name de dure schulden drukken op de woningcorporatie. Die zijn het restant van het derivatenschandaal dat in 2012 bijna het einde van Vestia betekende.

Het bedrijf leende destijds, zoals niet ongebruikelijk is, veel geld om onder meer betaalbare huurhuizen te kunnen bouwen. Een kleine stijging van de rente, betekent dan meteen een flink hogere rekening. Om zich tegen hogere rentes in te dekken, sloot het daar een soort verzekering tegen af via zogeheten derivaten.

Alleen ging de rente niet omhoog, maar omlaag, wat ertoe leidde dat Vestia juist honderden miljoenen euro's verloor aan de derivaten. Om overeind te blijven moest de woningcorporatie veel geld lenen. En omdat het flink in de problemen zat, rekenden geldschieters hoge rentes voor die leningen.

Wat zouden huurders van het plan merken?

Tot op de dag van vandaag betaalt Vestia naar eigen zeggen gemiddeld bijna twee keer zo veel geld voor leningen als andere corporaties. Daardoor blijft er weinig geld over voor het bouwen en onderhouden van betaalbare huurhuizen.

"Is er iets kapot, dan komen we het repareren. Door onze financiële situatie moeten we wel scherpere keuzes maken", schrijft Vestia in een verklaring.

Een gezamenlijk plan van Vestia en Aedes moet ervoor zorgen dat er meer geld beschikbaar komt om daar verandering in te brengen. Van Rijn: "Dan kan er beter onderhoud worden gepleegd, kunnen huren betaalbaar gehouden worden en kan Vestia daar waar kan ook bijbouwen."

Uitsmeren over veertig jaar

Vorig jaar maakte de woningcorporatie al bekend dat ze om hulp zou vragen. De opzet van het plan dat nu samen met Aedes is opgesteld is driedelig.

Ten eerste moeten andere woningcorporaties bijspringen. Dat kunnen ze doen door een deel van hun goedkopere leningen te ruilen voor de duurdere leningen van Vestia. Dat kost andere corporaties dus geld.

Het idee is om dat over veertig jaar uit te smeren, zodat die kosten per jaar meevallen. Zo'n ruil kan Vestia 28 miljoen euro rente per jaar schelen. "Doordat het probleem over alle corporaties wordt gespreid en in kleine stukjes wordt gehakt, betekent het voor andere corporaties niet zoveel. Die kunnen het er wel bij hebben", stelt Van Rijn.

Een lagere rente-rekening zou daarnaast het risico op wanbetaling door Vestia verkleinen. Dat is ook belangrijk voor de rest van de sector, omdat woningcorporaties elkaar onderling geld lenen en daar samen met gemeenten en het Rijk ook garant voor staan. Zou Vestia niet meer kunnen betalen, dan zou de rest daar ook voor opdraaien.

Opsplitsen

Om dat risico nog kleiner te maken, moet het bedrijf verder in drieën worden gehakt: verdeeld over de regio's Rotterdam, Den Haag en Delft-Zoetermeer. De gevolgen van eventuele wanbetaling door een van deze kleinere organisaties zouden voor de sector minder ingrijpend zijn, dan als het huidige grote Vestia in de problemen zou komen.

Tot slot praten Vestia en Aedes nog met het ministerie van Binnenlandse Zaken, het Waarborgfonds Sociale Woningen (WSW) en de toezichthouder Autoriteit woningcorporaties over hoe zij nog kunnen helpen. Of ze hen om geld vragen of om andere steun is nog niet duidelijk.

Leden moeten beslissen

Op de vraag of het niet beter is om Vestia failliet te laten gaan, antwoordt Van Rijn: "Alle alternatieven zijn bekeken. Maar wie hebben er het meest last van als een corporatie failliet gaat? Dat zijn de huurders. En die wachten al tien jaar lang op een beetje verbetering."

Of andere corporaties happig zijn om op deze manier te hulp te schieten, zoals de koepelorganisatie ze adviseert, moet blijken. Zij bespreken het plan deze maand en zullen er op 9 februari op een branche-congres over beslissen.