Vijfheerenlanden verliest zaak na ruim 40 jaar procederen, moet 80 miljoen euro betalen

De gemeente Vijfheerenlanden moet een schadeclaim van 80 miljoen euro betalen aan voormalig betonfabriek Niemans Beton. Dat heeft het gerechtshof bepaald in een proces dat bekendstaat als een van de langstlopende rechtszaken van Nederland.

De gemeente ging begin jaren 70 in de fout bij een deal over een grondruil, waardoor het betonpalenbedrijf uiteindelijk niet kon uitbreiden. De strijd over de hoogte van de schadeclaim loopt al bijna 42 jaar, schrijft RTV Utrecht.

De burgemeester van Vijfheerenlanden, Sjors Fröhlich, zegt in een reactie dat dit een mokerslag is voor zijn gemeente. De jaarlijkse begroting van Vijfheerenlanden bedraagt zo'n 135 tot 140 miljoen euro. "Dus het is een ongelooflijke hap uit de begroting."

De gemeente was bij nader inzien niet tevreden over de verkoopprijs die was afgesproken. Niemans stapte daarop in 1979 naar de rechter. Het zou vervolgens nog tot 1982 duren, voordat de grond - voor een deel anders dan beloofd - daadwerkelijk werd overgedragen, zes jaar later dan was afgesproken.

Vianen kwam hiermee zijn verplichting na, maar Niemans leed schade. Doordat het bedrijf niet kon uitbreiden had het, volgens zijn advocaat, de slag op de betonmarkt verloren. "Andere producenten zijn in het gat gesprongen met de uitvinding van Niemans, terwijl die bleef zitten met een gehandicapte fabriek."

Na een rechtszaak van tien jaar stelden achtereenvolgens de rechtbank, het gerechtshof en als laatste (in 1989) de Hoge Raad vast dat de gemeente een wanprestatie had geleverd en daarom een schadevergoeding moest betalen.

117,5 miljoen gulden

In 1990 kwam Niemans met een eerste claim. Het betonbedrijf eiste van de gemeente afgerond 117,5 miljoen gulden; een bedrag dat vele malen hoger is dan wat de gemeente wilde betalen. Sinds die tijd is er geprocedeerd over de hoogte van een schadeclaim die eerst de gemeente Vianen, en nu de gemeente Vijfheerenlanden, aan Niemans moet betalen.

De voorstellen over en weer liggen tientallen miljoenen euro's uit elkaar. Waar Niemans Beton uiteindelijk wilde schikken voor 52 miljoen euro, bleef de gemeente steken op 10 miljoen euro. Alle pogingen om dichter bij elkaar te komen mislukten.

Begin dit jaar deed het gerechtshof in Den Haag iets zeer ongebruikelijks, schrijft RTV Utrecht. Zonder medeweten van partijen vroeg het hof aan deskundigen om de schade opnieuw uit te rekenen.

Die kwamen uit op een bedrag van 43 miljoen euro, plus nog zo'n tien miljoen euro voor de proceskosten van Niemans Beton. Ook dit voorstel haalde het niet. De gemeente wilde niet verder gaan dan 39,5 miljoen euro. Ook Niemans ging niet akkoord.

Vandaag heeft het gerechtshof bepaald dat de gemeente Vijfheerenlanden na al die jaren 80 miljoen euro moet betalen aan Niemans. Dat bedrag is alleen de schade en de rente. Daarbij komen nog kosten voor de juridische procedure en belastingen. Het totale bedrag zal uitkomen rond de 90 miljoen euro.

'Uitspraak is onverantwoord'

Of er daarmee ook echt een eind komt aan deze slepende rechtszaak, is de vraag. Volgens burgemeester Fröhlich van Vijfheerenlanden "heeft deze uitspraak een maatschappelijke impact die onverantwoord is". De gemeente wil zelfs de hulp van de provincie en het Rijk inschakelen om de gevolgen te beperken.

Er werd rekening gehouden met de schadeclaim, maar het bedrag is dus veel hoger uitgevallen dan de ruim 40 miljoen euro die Vijfheerenlanden had gereserveerd. "Dat deze uitspraak gevolgen heeft voor de gemeentelijke financiën is evident", zegt Fröhlich tegen RTV Utrecht.

De advocaat van fabrikant Niemans vindt de uitspraak terecht. "Het is heel knap welk uithoudingsvermogen cliënt heeft laten zien om 45 jaar lang geduld te hebben. Wellicht heeft de gemeente er op gegokt dat Niemans ooit in het proces had moeten opgeven. Mijn cliënt is opgetogen en opgelucht dat er eindelijk duidelijkheid is."

De advocaten van de gemeente gaan het arrest bestuderen om te kijken wat er nog mogelijk is. De burgemeester laat weten dat Vijfheerenlanden misschien in cassatie gaat. "We gaan volgende week met de raad om tafel om te kijken hoe we dit op een goede manier kunnen oplossen."