Max van der Stoel (86) overleden
Minister van Staat Max van der Stoel (86) is overleden. De gevierde PvdA-politicus was twee keer minister van Buitenlandse Zaken. Hij genoot internationaal aanzien. In Athene is zelfs een plein naar hem vernoemd.
Van der Stoel heeft zich zijn leven lang sterk gemaakt voor de mensenrechten. Zo steunde hij in zijn politieke functies dissidente bewegingen in dictaturen als Griekenland en Tsjechoslowakije.
Ook na zijn pensioengerechtigde leeftijd deed hij nog veel belangrijk werk. Zo was hij tussen 1991 en 1999 VN-rapporteur voor de naleving van de mensenrechten in Irak. Later werkte hij als speciaal adviseur van EU-coördinator Solana voor Macedonië.
Politieke loopbaan
Van der Stoel was van jongs af aan geïnteresseerd in sociaal onrecht en internationale ontwikkelingen. Als artsenzoon ging hij wel eens mee met zijn vader, als die in arme buurten visites aflegde. Het verschil tussen arm en rijk ervoer hij als "genânt", zei hij eens.
Hij heeft een indrukwekkende politieke staat van dienst. Zijn loopbaan begon in 1953 bij de Wiarda Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, waar de door hem zeer bewonderde Joop den Uyl destijds de scepter zwaaide.
Gedegen en pragmatisch
Van 1960 tot 1963 was Van der Stoel lid van de Eerste Kamer. Vervolgens was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Cals. Van 1966 tot 1973 en van 1977 tot 1981 zat hij in de Tweede Kamer.
Hij was twee keer minister van Buitenlandse Zaken: van 1973 tot 1977 in het kabinet-Den Uyl en van 1981 tot 1982 in het tweede kabinet-Van Agt. In die functie stond hij bekend om zijn gedegen en pragmatische benadering van internationale vraagstukken. Door zijn aanpak kwam hij geregeld in conflict met de linkse vleugel binnen de PvdA, die een idealistischer beleid wilde.
Verbazend bescheiden
Ook in zijn latere functies - bijvoorbeeld als Hoge Commissaris Nationale Minderheden van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) - werd Van der Stoel wel eens gekenschetst als "serieus", "saai" en "verbazingwekkend bescheiden".
Dat deerde hem niet. Hij vond dat dit bij zijn verantwoordelijkheden hoorde. "Mijn belangrijkste taak is conflicten te vermijden. Als er niets gebeurt, dan kan het zijn dat in de coulissen de spanningen op tijd zijn opgelost", zei hij.
Bemiddelende rol
In 2001 kon hij dankzij zijn diplomatieke gaven een bemiddelende rol spelen bij het huwelijk van prins Willem-Alexander met Máxima Zorreguieta. Zijn tactvolle optreden zorgde ervoor dat de vader van de bruid, de omstreden Jorge Zorreguieta, ervan afzag om de plechtigheid bij te wonen.
Van der Stoel is bedolven onder de nationale en internationale prijzen: hij kreeg onder meer een eremedaille voor voortvarendheid en vernuft van de Huisorde van Oranje, de Four Freedoms Award, de Geuzenpenning en hij was Commandeur en Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau.
In 2007 werd hij in Griekenland geëerd met het prestigieuze Grootkruis in de Orde van de Phoenix.