Vreemdelingen vaker in isolatie geplaatst: 'Daar worden mensen nooit beter van'

Vreemdelingen in detentiecentra worden veel vaker in isolatie geplaatst dan in voorgaande jaren. De toename is opmerkelijk omdat het kabinet eerder al heeft toegezegd dat het de maatregel juist wil beperken.

Volgens het rapport van mensenrechtenorganisaties Amnesty, Dokters van de Wereld en Stichting LOS nam in verhouding tot het aantal vreemdelingen dat vastzat, de inzet van strafisolatie met ruim 56 procent toe. En dat is een zorgelijke ontwikkeling, zegt Annemarie Busser, onderzoeker voor Amnesty: "Mensen zitten daar niet omdat ze een straf moeten uitzitten of omdat ze zich slecht hebben gedragen in de samenleving. Ze zitten daar alleen in afwachting van hun uitzetting."

Volgens Busser is het belangrijk stil te staan bij het feit dat het niet om criminelen gaat. "Je moet er wel over nadenken hoe je deze mensen behandelt. Hoe hou je ze gereed voor vertrek en is daarvoor een regime nodig dat heel vergelijkbaar is met dat in gewone gevangenissen. "

Vreemdelingen worden onder meer geïsoleerd als zij zich misdragen. In de meeste gevallen wordt iemand bij plaatsing in de isolatiecel 23 uur afgezonderd opgesloten. Hij kan dan maximaal een uur per dag luchten.

Volgens Busser kan zoiets mensen beschadigen. "Artsen en mensenrechtenorganisaties maken zich grote zorgen over eenzame opsluiting. Zo'n isolatie kan zeker voor kwetsbare mensen erg schadelijk zijn. We horen dat mensen erdoor in depressies raken, het kan leiden tot zelfverminking of zelfs tot psychoses. Dus wij maken ons daar erg veel zorgen over."

Fysiek geweld

De Dienst Justitiële Inrichtingen laat weten dat de toename van het aantal plaatsingen in de isoleercel te maken heeft met illegale arbeidsmigranten. De populatie zou zijn veranderd met meer jonge mannen uit landen als Albanië en Marokko die geen kans maken op een verblijfsvergunning. Bijna alle isolaties vonden ook plaats in Rotterdam, waar de meerderjarige mannen worden geplaatst.

Maar volgens Busser is het te simpel om te zeggen dat het alleen ligt aan een 'lastige populatie'. "Ik wil die problemen niet ontkennen. Maar wat wij ook zien als belangrijke reden voor het plaatsen in isolatie, is dat mensen een meerpersoonscel weigeren. Dat is bij meer dan een kwart het geval."

De reden voor het weigeren van een cel met meerdere personen kan volgens de onderzoekers te maken hebben met trauma's uit het verleden. "Er zijn mensen die daar in het verleden hele slechte ervaringen mee hebben gehad. Sommige hebben ook fysiek geweld ondergaan in zo'n meerpersoonscel. Dus nu gaan ze desnoods dan maar in isolatie dan weer in zo'n cel", zegt Busser.

Een andere oorzaak die uit het onderzoek naar voren komt is dreiging met suïcide. Ook dat is bij een kwart de reden voor opsluiting in een isoleercel. In zo'n geval gaat het om een ordemaatregel.

Maar volgens Busser is isolatie hoe dan ook geen goed idee: "Van isolatie worden mensen nooit beter. Hun gedrag wordt er ook zeker niet beter van. Ze worden er ziek van."