Noord-Ierse Nobelprijswinnaar en 'vredestichter' John Hume (83) overleden
De Noord-Ierse oud-politicus John Hume, een van de drijvende krachten achter het Noord-Ierse vredesproces, is overleden. Hij won in 1998 samen met oud-premier Trimble de Nobelprijs voor de Vrede voor hun jarenlange inzet voor een vreedzame oplossing voor het geweld tussen de pro-Britse protestanten en de republikeinse katholieken in Noord-Ierland. John Hume was 83 jaar.
De gematigd nationalistische katholieke politicus werd in 1938 geboren in Londonderry, waar gedurende The Troubles (1968-1998) zwaar is gevochten. Hij was een van de oprichters van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDLP), waar hij twintig jaar leiding aan heeft gegeven. Zijn partij laat weten diep geroerd te zijn door het overlijden van de voormalige leider, na een kort ziekbed.
Hume was de afgelopen jaren nog maar zelden te zien. In 2015 vertelde zijn vrouw in een interview met de Ierse publieke omroep RTÉ dat haar man al jaren worstelde met dementie. Hij had toen al "ernstige problemen met zijn geheugen", zei ze destijds.
Links en rechts geroemd
Met het overlijden van Hume verliest Noord-Ierland een van de belangrijkste politici uit de recente geschiedenis. Zijn werk wordt dan ook geroemd door leiders van uiteenlopende stromingen.
De Ierse premier Micheál Martin (Fianna Fáil) roemt Hume als "een grote held en een vredestichter" en de Noord-Ierse eerste minister Arlene Foster van de Democratische Unionisten (DUP) spreekt van "een grootheid voor het Iers nationalisme".
"In onze donkerste dagen zag hij dat geweld het verkeerde pad was en maakte hij zich vastberaden hard voor democratische politiek", aldus Foster. Ook de linkse republikeinse partij Sinn Féin staat stil bij zijn overlijden. Leider Mary Lou McDonald noemt hem "een reus van een figuur en een nationaal icoon".
Overleg met aartsvijand
Bijzonder aan Humes strategie was dat hij bereid was om zowel politici als paramilitaire groeperingen te betrekken bij de vredesbesprekingen, inclusief militanten die in de VS zaten. Zo overlegde hij al in de jaren 80 met Gerry Adams, de toenmalige leider van Sinn Féin, die historisch wordt verbonden met de gewelddadige afscheidingsbeweging IRA. Adams gold als aartsvijand van de unionisten.
Toen in 1993 bekend werd dat Hume in het geheim had gesproken met Adams, werd hij ervan beschuldigd dat hij "zijn ziel aan de duivel had verkocht". Zelf benadrukte hij altijd dat het hem te doen was om een wapenstilstand met de IRA en toen er 1994 ook een voorlopig staakt-het-vuren kwam, zag hij zich in zijn aanpak bevestigd.
In 1994 begon hij officieel vredesoverleg met Adams en de toenmalige premier Albert Reynolds. Dat overleg leidde vier jaar later tot het Goedevrijdagakkoord, dat nog altijd standhoudt. Tony Blair, die premier was van het Verenigd Koninkrijk toen het akkoord werd ondertekend, noemde Hume een "politieke titaan". "Zijn bijdrage aan de vrede in Noord-Ierland was episch en hij zal hier terecht om worden herinnerd."