NIOD onderzoekt oorlogsverleden oud-burgemeester Woudrichem
Het NIOD in Amsterdam gaat het oorlogsverleden van de Woudrichemse burgemeester Jac van der Lely (1882-1943) onderzoeken. Dat gebeurt op verzoek van de gemeente.
Raoul Nijst en Bert van Straten, twee lokale onderzoekers, concludeerden eind mei dat Van der Lely "overijverig" was in de Tweede Wereldoorlog en dat hij de bezetters "actief van dienst is geweest bij de registratie, isolatie en deportatie van Joodse families".
Naar aanleiding van hun onderzoek riepen de twee onderzoekers de gemeente Altena (waar Woudrichem nu onder valt) op om excuses te maken aan de nabestaanden van die families. De gemeente Altena achtte dat toen niet nodig, maar vindt nu wel dat er iets moet gebeuren, meldt Omroep Brabant.
Het onderzoek van Nijst en Van Straten is naar Amsterdam gestuurd. "De gemeente legt de bevindingen in het rapport voor aan het NIOD om duiding te krijgen van de in het rapport geschetste feiten, ook in relatie tot de andere 900 burgemeesters in Nederland in die tijd", aldus de gemeente Altena.
Extra bordjes: voor Joden verboden
"Van der Lely was niet verantwoordelijk voor de genocide, dat zijn de nazi's", stellen Nijst en Van Straten in hun onderzoek. "Maar dat de burgemeester overijverig was en de Duitsers voorzag van cruciale informatie is ons wel duidelijk geworden. Er waren burgemeesters die niet aan discutabele verzoeken wilden voldoen en terug traden; niet Van der Lely."
De onderzoekers weten niet of Van der Lely de bezetter hielp omdat hij bedreigd werd of omdat hij sympathiseerde met het SS-regime. Maar ze zijn ervan overtuigd dat hij structureel over de schreef ging en tekortschoot in medemenselijkheid. "Verder blijkt uit de stukken dat hij extra bordjes 'voor Joden verboden' bestelde, omdat hij er twee tekort kwam."
Burgemeester Van der Lelystraat
De twee grootse politieke partijen in de gemeente zijn blij dat het NIOD is ingeschakeld. "Het oordeel van een officiële instantie is heel belangrijk", zegt fractievoorzitter Paans van het CDA. Philip de Haan van AltenaLokaal, vindt dat dit de "de enige en juiste weg" is om te bewandelen. "Je moet alles doen wat in je vermogen ligt om de waarheid boven tafel te krijgen", zegt hij.
Pauline van den Tol van de kleine oppositiepartij Burgerstem Altena heeft de gemeente gevraagd om een standpunt in te nemen over de straat die naar de omstreden burgemeester is vernoemd.