Studio Sport Archief: Hollands glorie in de Tour op het vlakke
Stoempen, schitteren, afzien, met het laatste beetje kracht in de benen de berg op fietsen: het had deze middag een schitterend schouwspel kunnen zijn op de flanken van de Colombier, in de vijftiende etappe van de Tour de France.
Als er tenminste geen streep doorheen was gegaan vanwege de coronapandemie. De liefhebbers moeten nog even geduld hebben voor de uitgestelde Tour eind augustus alsnog van start hoopt te gaan. Maar in Studio Sport Archief wordt er vandaag wel gewoon gefietst.
Stonden vorige week zondag historische overwinningen in de bergen centraal, vandaag zijn - verdeeld over 21 'etappes' - de schijnwerpers gericht op Hollands glorie op het vlakke.
De teller na 106 edities van de Ronde van Frankrijk staat voor Nederland op 162 individuele ritzeges. Theo Middelkamp had in 1936 de primeur, terwijl de rij vooralsnog wordt gesloten door Dylan Groenewegen die zich vorig jaar onderscheidde in de massaprint van de vierde etappe.
Met zijn vierde dagsucces in de Tour kwam Groenewegen weer een stapje dichter bij de Nederlandse recordhouders. Joop Zoetemelk, Jan Raas en Gerrie Knetemann wonnen ieder tien keer een etappe in de Tour, al zou de laatste daar waarschijnlijk nog wel een boom over willen opzetten als dat nog kon.
De in 2004 overleden Amsterdammer was immers nog een elfde keer de snelste van allemaal. In 1979 toonde Knetemann, die de Tour van dat jaar was begonnen met proloogwinst, zich in de 20ste etappe een beter sprinter dan medevluchter Serge Parsani.
Appelig
De wereldkampioen werd echter door de jury een positie teruggezet omdat hij eerder in de etappe had gestayerd achter de ploegleiderswagen.
Twee dagen later al pakte 'De Kneet' zijn revanche door in Auxerre opnieuw een sprint-a-deux naar zijn hand te zetten. Dit keer troefde hij Giovanni Battaglin, de Italiaanse drager van de bergtrui, af.
"Revanche? Nou kijk, ik voelde me eigen natuurlijk een beetje opgeladen na die onzin", sprak de winnaar na afloop. "Ik probeerde er wat van te maken. Dat lukt bijna nooit. Maar ik rijd gewoon goed."
Toch had-ie zich de helft van de koers "verschrikkelijk appelig" gevoeld. Appelig? Dat woord zei interviewer Jean Nelissen niets. Wat is dat, wilde hij weten. "Net wat ik zeg: appelig is appelig. Dan voel je je net als een appel die in een boom hangt." Een uitleg waar geen speld tussen te krijgen is.
Kwartet voor Van Poppel
Een van de beste sprinters in de vaderlandse wielerhistorie is Jean-Paul van Poppel. Met 22 stuks mag hij zich zelfs Nederlands recordhouder noemen als het gaat om overwinningen in de drie grote ronden (Tour, Giro en Vuelta).
Negen keer spurtte de Tilburger naar de bloemen in de Ronde van Frankrijk. Zijn Tour-debuut in 1987 sierde hij op met twee dagsuccessen én verovering van de groene trui.
Een jaar later kwam hij tot maar liefst vier dagsuccessen, een nog altijd unieke prestatie voor een Nederlandse wielrenner in één Tour. 'Popeye', zoals zijn bijnaam luidt, maakte het kwartet vol met de prestigieuze sprintzege op de slotdag op de Champs-Élysées in Parijs.
Genoeg voor de groene trui was die fraaie vierklapper overigens niet. Die verdween in de koffer van Eddy Planckaert, hoewel de Belg in geen enkele etappe als eerste over de meet was gekomen.
Zege nummer negen noteerde Van Poppel in 1994, een dag nadat hij in de eerste etappe in een ontsnapping mee was geweest. Een lang leven bleek die vlucht niet beschoren te zijn, maar de inmiddels 31-jarige routinier griste wel de eerste bergpunten van die Tour mee.
En zo kon het gebeuren dat de sprinter pur sang gehuld in de bolletjestrui aan etappe twee begon. En die gehuld in het bergtricot nog won ook door Olaf Ludwig met een nageldikte voor te blijven.
De Nijdammetjes: Zo vader, zo zoon
In het rijtje recordhouders mag ook de naam van Jelle Nijdam niet ontbreken. Hij is nog altijd de enige Nederlandse coureur die in vijf opeenvolgende jaren een Tour-etappe op zijn naam wist te brengen.
Met dank aan zijn vader Henk wellicht die al in de jaren zestig bewees over hardrijdersgenen te beschikken. De tweevoudig wereldkampioen achtervolging, die dankzij die tweede titel in 1962 tot Sportman van het Jaar werd gekozen, greep zijn Tourdebuut in 1964 meteen aan om van zich te doen spreken.
Niet toevallig op de verjaardag van zijn echtgenote sprong hij in de zesde etappe vier kilometer voor de finish weg uit het peloton om solo in Besançon te arriveren.
Twee jaar later kwam er een tweede dagsucces bij. Dit keer was hij zich de rapste van een groepje van vier dat vroegtijdig de benen had genomen.
Erfelijk
Zoon Jelle deed daar twee decennia later een goedgevuld schepje bovenop. Hij schreef tussen 1987 en 1991 zes etappes op zijn naam. 'Snelle Jelle' sloeg doorgaans in de slotfase toe met een versnelling waarop de concurrentie het antwoord schuldig moest blijven.
"Mijn vader was er ook eentje van de laatste kilometers, hè? Het kan weleens erfelijk zijn, ja", had hij al eens eerder geconcludeerd.
Een exemplarisch staaltje van zijn kunnen liet zoonlief in 1989 zien in de straten van Gap. Kort voor het vod van de laatste kilometer dacht Pascal Poisson met een krachtige demarrage het voortjagende peloton te verrassen.
Maar de Fransman bleek buiten Nijdam gerekend te hebben. Die haalde Poisson niet alleen bij, maar reed hem vervolgens met zijn turbodijen ook doodleuk uit het wiel.
NOS-commentator Mart Smeets kwam bijkans woorden tekort: "Jaja, jaja, wat een coup! Wat-een-coup! Moet je eens kijken, zeg! Wat een klasse..."
