Klieren bij Trump en hashtags verstoren, online protest K-popfans wordt luider

Ze claimden verantwoordelijkheid voor de vele lege stoelen bij de verkiezingsbijeenkomst van Trump, deden een grote donatie aan de Black Lives Matter-beweging en overspoelden de hashtag WhiteLivesMatter op Twitter met gifjes van hun favoriete Koreaanse popsterren om zo andere berichten te verdringen. K-popfans laten van zich horen de afgelopen weken. Ook in Nederland gingen ze op sociale media in tegen Wilders en Johan Derksen.

De maatschappelijke betrokkenheid van de fans is niet nieuw, zegt Elmer Veldkamp, antropoloog en universitair docent Korea Studies. "Dat ontstond in 2007, toen de eerste K-popidolen hun fans opriepen geen cadeaus meer te kopen voor artiesten maar het geld te besteden aan donaties aan goede doelen. Fans pakten dat meteen fanatiek op."

Zo doneren ze geld aan doelen die ze bij hun idolen vinden passen. Ter ere van de verjaardag van een zanger, die door fans vaak liefkozend met een eekhoorn wordt vergeleken, werden er bijvoorbeeld 37 bedreigde rode eekhoorns in Schotland geadopteerd.

Maar meestal doen de fans het doneergedrag van hun idolen na. Zo werd begin deze maand, toen bekend werd dat de band BTS een miljoen dollar doneerde aan de Black Lives Matter-beweging, de hashtag #MatchAMillion trending op Twitter. Daarmee zamelden fans in de eerste 24 uur al meer dan 817.000 dollar in.

"Na zo'n donatie weten de fans dat het doel door hun idolen wordt gesteund en gaan ze zich hier ook op andere manieren hard voor maken", zegt K-popkenner Mai Verbij. "Zo komen ook Nederlandse fans met eigen acties op sociale media."

Steeds politieker

Volgens Veldkamp vallen de acties van de K-popfans nu pas op omdat onze ogen erg gericht zijn op Amerika. "Maar je kunt de betrokkenheid van fans al langer zien verschuiven naar meer politieke doelen. Zo vroegen fans uit Chili eind vorig jaar aandacht voor de doden die vielen tijdens de protesten tegen de rechtse president Piñera."

Onderzoekers voorspelden al dat de aanhangers hun hechte online infrastructuur verder zouden gaan inzetten voor dit soort politieke doelen. Met name de strijd tegen racisme.

Dat doel sluit ook goed aan bij de diverse fanbase van K-pop, zegt Verbij. "Veel fans hebben een diverse culturele achtergrond of komen uit de LHBTQ-gemeenschap. Ze voelen zich erg verbonden met de strijd tegen racisme. Ze willen samen met hun idool de wereld een stukje beter maken."

Een beeld dat voormalig K-popfan Donna Senders graag wat wil nuanceren. "Ze zullen het doel vaak wel steunen maar het echte belang voor de fans is het zorgen voor zoveel mogelijk positieve aandacht voor hun idolen. Daar gaat het hen om."

Knokken voor waardering

K-pop is van ver gekomen, maar nog steeds wordt de Aziatische pop in westerse landen nauwelijks op de radio gedraaid. "De fans knokken al jaren voor meer waardering en gebruiken het activisme om de muziek meer bekendheid te geven", zegt Senders.

Maar er zit ook een hele machine achter. Want met die sterkte online fanbase hebben platenmaatschappijen een leger van miljoenen accounts tot hun beschikking. "Alles aan K-pop is bepaald door de platenmaatschappij", vertelt Senders. "Elke post op sociale media, elke beweging, elke glimlach. En in het Black Lives Matter-protest zien zij een kans om positief in het nieuws te komen."

Op zich is er volgens Senders niets mis met de acties, maar ze vindt het wel jammer dat veel inhoudelijke berichten worden ondergesneeuwd door de enorme hoeveelheid K-popfoto's die onder de hashtags worden gedeeld.

Zuid Korea

Waar de idolen zich duidelijk uitspreken over bepaalde sociale kwesties in het buitenland, houden ze zich over veel problemen in Zuid Korea stil. Bang om sponsoren en adverteerders te verliezen. "Zo ligt het onderwerp homoseksualiteit erg gevoelig en spreken ze zich ook niet uit tegen de discriminatie van kinderen van gemengde ouders in Zuid Korea", zegt docent Korea Studies Elmer Veldkamp.

In het land worden de acties van de fans dan ook met argusogen gevolgd. "Zo zie je in commentaren in Zuid-Koreaanse media dat men bezorgd is over de relatie tussen Amerika en Zuid-Korea", zegt Veldkamp.

Hij denkt dat het succes van de actie rond de bijeenkomst van Trump -een initiatief van Amerikaanse fans- naar meer zal smaken. "Er ligt een sterke infrastructuur die de fans overal voor in kunnen zetten. Het is een groep die niet meer zomaar weggaat en waar we nog meer van gaan horen."