Geen uitkering meer maar een basisbaan. 'Ik geniet er elke dag van'
Geen bijstand meer, maar een baan bij de gemeente tegen minimumloon waarvan je wijk meeprofiteert. In een notendop is dat hoe Groningen een proef met de zogenoemde basisbaan start. 9 mensen zijn sinds kort in zo'n basisbaan begonnen. Eind dit jaar moeten dat er 40 tot 50 zijn.
Het gaat bijvoorbeeld om werk als buurthuisbeheerder, ondersteunende kracht in een verpleeghuis of in het geval van Hans Stam hulp op een sportpark met verschillende verenigingen. Hij maakt onder meer schoon en ruimt zwerfafval op. Ook legt Stam spullen klaar voor trainingen.
"Je wordt meer mens. Die uitkering is hartstikke leuk, hartstikke aardig, maar je schiet er niks mee op", zegt hij. Sociaal bezig zijn is voor Stam belangrijk. "Je wordt zelf actiever, je komt onder de mensen, je voelt je nuttiger. Eigenlijk alleen maar positiviteit."
Advies aan kabinet
Begin dit jaar adviseerden twee instanties het kabinet serieus naar de basisbaan te kijken. "Als werk psychologisch en sociaal zo belangrijk is, kunnen we mensen niet 'afschepen' met een uitkering", staat in een rapport van de Wetenschappelijk Raad voor Regeringsbeleid (WRR).
Ook de commissie Borstlap nam de basisbaan op in haar advies. De commissie deed in opdracht van het kabinet onderzoek naar de toekomst van de arbeidsmarkt. Basisbanen zijn een variant op de oude Melkertbanen, maar dan zonder doorstromen naar regulier werk als doelstelling.
"Ik ben heel blij met het advies van de WRR", zegt Wethouder Werk & Participatie Carine Bloemhoff (PvdA). "Wij zeggen in Groningen dat de basisbaan voor een aantal mensen het hoogst haalbare is. En dat is helemaal niet slecht."
De wethouder benadrukt dat de basisbanen geen ander werk verdringen. Naast de hoge kosten en weinig doorstroming naar regulier werk was dat een reden om Melkertbanen in 2003 af te schaffen. "We halen de taken op uit de wijk en creëren daarmee werkgelegenheid. Het zijn taken die voorheen niet betaald werden."
Wat is het kostenplaatje?
Een minimumloon kost meer dan een bijstandsuitkering en er komen ook organisatiekosten bij kijken. Uit eerste rekensommen blijkt dat de gemeente jaarlijks zo'n 17.000 euro meer kwijt is per basisbaan. Bloemhoff hoopt daarom uiteindelijk op financiële hulp vanuit Den Haag. "Durf te investeren in mensen voor wie een baan niet haalbaar is. Zo creëer je een win-win situatie. De mensen zijn blij en ze doen nuttige taken waar iedereen wat aan heeft."
Het ministerie van Sociale Zaken zegt na de zomer met een reactie op de adviezen van de WRR en de commissie Borstlap te komen. Daarin zal ook op de basisbaan worden ingegaan. Eerder dit jaar was er bij coalitiepartijen VVD en CDA weinig enthousiasme. Zij vinden dat gesubsidieerd werk altijd als doel moet hebben om naar regulier werk toe te groeien.
"Ik zou het best willen hebben, maar ik zou het niet kunnen", zegt Stam die niet lang achter elkaar kan staan en thuis voor zijn gezin zorgt. Een reguliere werkgever zou zich daarom aan hem moeten aanpassen. "Als er iemand komt die zegt we willen jou wel hebben en dat kan allemaal onder voorwaarden, dan graag, maar ik ben er bang voor."
Doordat verschillende toeslagen vervallen gaat Stam er ten opzichte van een uitkering 50 euro op vooruit. Maar vergeleken met een participatiebaan die hij eerder deed, gaat hij er 50 euro op achteruit. Daar baalt hij van. "Het is ontzettend ingewikkeld voor bijstandsgerechtigden", zegt wethouder Bloemhoff. "We gaan van geval tot geval zorgen dat mensen erop vooruit gaan. Werk moet lonen."
