'Snel actie nodig om cultuur Belastingdienst te veranderen'

Het wordt tijd om nu echt iets te gaan doen aan de cultuur bij de Belastingdienst. Het verbeteren van die cultuur is een langdurig proces, dat eigenlijk nooit klaar is, stellen onderzoekers van Deloitte.

De organisatie keek op verzoek van de politiek naar de interne gang van zaken bij de fiscus en kwam tot de conclusie dat voor veel medewerkers niet duidelijk is waar ze precies naartoe moeten werken. Bovendien geven ambtenaren aan dat ze zich niet altijd veilig voelen, zich niet erkend voelen of elkaar niet durven aan te spreken.

Na de affaire rond de kinderopvangtoeslag, waarbij honderden ouders ten onrechte als fraudeur werden aangemerkt, concludeerde de Tweede Kamer dat de 'menselijke maat' weer leidend moet worden bij de Belastingdienst. Maar Deloitte schrijft dat voor veel medewerkers niet duidelijk is wat dat precies betekent. Wel is duidelijk dat de leiding te veel stuurt op kwantiteit. Dat leidt de aandacht af van het echte werk, zeggen de geïnterviewden.

Onverwijld ter hand nemen

Veel van de problemen zijn al langer bekend, schrijven de onderzoekers, die vaststellen dat al veel onderzoeken zijn gedaan naar de cultuur bij de Belastingdienst. "Daarom zijn onze aanbevelingen erop gericht om te stoppen met onderzoeken en de transformatie onverwijld ter hand te nemen."

Toch zijn ambtenaren over het algemeen positief over het werkklimaat. Er is grote betrokkenheid en loyaliteit en het personeel gaat prettig met elkaar om. Onder staatssecretaris Snel, die aftrad vanwege de toeslagenaffaire, zijn volgens Deloitte ook al dingen verbeterd. "Maar het is ons inziens nog niet genoeg."

Indringend

De huidige staatssecretarissen, Van Huffelen en Vijlbrief, noemen de analyse van Deloitte indringend. "Het onderstreept voor ons de noodzaak van een steviger aanpak." De huidige aanpak wordt daarom heroverwogen. Voor de zomer komen de bewindspersonen met nieuwe stappen om de cultuur bij de Belastingdienst te verbeteren.

Vorige week werd bekend dat het ministerie van Financiën aangifte heeft gedaan tegen de eigen Belastingdienst. Mogelijk is sprake geweest van discriminatie en knevelarij, het innen van geld door een ambtenaar die weet dat het geld niet verschuldigd is.