De wetenschap hoopt op een wondermiddel tegen het coronavirus. Maar ook bestaande middelen hebben de volle aandacht. De academische ziekenhuizen in Utrecht en Nijmegen testen bijvoorbeeld de werking van het tbc-vaccin bij hun medisch personeel.
"Gelukkig hebben we een kast vol liggen met medicijnen tegen infectieziektes", zegt microbioloog Rosanne Hertzberger. Die medicijnen zijn ook nog eens goedkoop want er zit vaak geen patent meer op.
Goede resultaten
Een van die middelen is chloroquine, een malariamedicijn dat al sinds de jaren 30 op de markt is. Een middel dat bij verschillende aandoeningen wordt gebruikt. Het wordt bijvoorbeeld ingezet bij reuma.
"Het is een stokoud middel dat de hoeveelheid virusdeeltjes sterk naar beneden kan brengen, waardoor mensen minder besmettelijk zijn. Hier zijn goede resultaten bij corona gevonden", zegt Hertzberger.
Ze hoopt dat net als bij hiv, een cocktail van bestaande midden een optimaal medicijn zou kunnen worden. "Chloroquine werkt op verschillende manieren. Het dempt de afweerrespons en verandert de zuurgraad waardoor virusdeeltjes minder goed kunnen binden."
Een soort wondermiddel, maar niet ongevaarlijk. "De bijwerkingen kunnen heftig zijn wanneer het tegelijkertijd met andere medicijnen wordt gebruikt bij kwetsbare patiënten", zegt de microbioloog.
Het zou zelfs zo kunnen zijn dat sommige medicijnen het verloop van de ziekte ernstiger maakt. "Een virus is afhankelijk van eiwitten op menselijke cellen; medicijnen die die eiwitten sterker tot uitdrukking brengen zouden ervoor kunnen zorgen dat het virus makkelijker vastgrijpt. Dat is niet de bedoeling."
Strategisch te werk
Er is nog veel meer wetenschappelijk onderzoek nodig naar de werkzaamheid van bestaande medicijnen. En ook het gebruik van het tbc-vaccin zit nog in de testfase. Hertzberger: "Als er nu een run op komt, dan is er binnen de kortste keren een tekort. En kinderen in ontwikkelingslanden hebben dit medicijn hard nodig. Je moet heel strategisch te werk gaan."
"Als blijkt dat het werkt, is er een goede strategie nodig om de beperkte vaccins in te zetten. Bijvoorbeeld eerst zorgpersoneel beschermen, daarna kwetsbare groepen en brongroepen, mensen die het virus verspreiden. Het is ook mogelijk om vooral de ring om besmette mensen heen in te enten."
Hertzberger noemt het strategisch vaccineren. "Je moet heel streng zijn. De hele wereld zit op een werkend vaccin te wachten. Als de rijken vooraan staan, krijg je een hele vervelende situatie. Geen WildWest-taferelen. En daarbij, misschien werkt het niet eens. Dat moet eerst duidelijk zijn, er moet eerst goed onderzoek worden gedaan."
Bovendien, zo legt ze uit, "zijn er genoeg ziektes op aarde die nooit een vaccin hebben gekregen zoals bijvoorbeeld hiv. Dus er is een kans dat de vaccinontwikkeling compleet mislukt. Dan is het belangrijk dat we bestaande medicaties kunnen gebruiken."
Naar verwachting is er pas op zijn vroegst over 1 tot 1,5 jaar op grote schaal een vaccin tegen corona beschikbaar.
