Carel Muller, gezicht van vernieuwing psychiatrie in jaren 70, overleden
Directeur Carel Muller van de in de jaren 70 bekende instelling Dennendal is overleden. Dennendal was de afdeling voor mensen met een verstandelijke beperking van een in Den Dolder gevestigde psychiatrische inrichting.
Muller wilde dat zijn cliënten een zo normaal mogelijk leven zouden leiden. Dat leidde begin jaren 70 tot een heftige controverse in het hele land waar velen, tot het kabinet-Den Uyl aan toe, zich mee bemoeiden. Muller is 82 jaar geworden.
Psycholoog Muller werd in 1964 tot hoofd van Dennendal benoemd. Met zijn lange haren en weelderige baard en gekleed in spijkerpak was hij een typisch voorbeeld van de linkse intellectueel.
De wijze waarop met patiënten werd omgegaan stond hem tegen. Hij vond dat ze onnodig werden gedehumaniseerd en gehospitaliseerd.
Als psychiatrisch directeur van Dennendal besloot Muller dat het roer om moest. Hij voerde een aantal veranderingen door die de verstandelijk gehandicapte bewoners uit hun isolement moesten halen en hen meer betrokken bij het maatschappelijk leven buiten de inrichting.
Op het terrein van Dennendal kwamen onder meer biologisch-dynamische tuinen. Ook werd de hiërarchie er aangepakt. Muller schafte alle officiële functies af en iedereen werd bij zijn voornaam genoemd.
Kolder in Den Dolder
Nadat een van de patiënten was verdronken in het zwembad ontstond er een rel. In de media verschenen berichten over de vermeende losbandigheid in de inrichting. Dagblad De Telegraaf repte onder meer van "kolder in Den Dolder".
'Dennendal' werd symbool voor de tijdgeest, waarin op allerlei terreinen gevestigde belangen botsten met radicale vernieuwingsidealen. Muller bleef aan zijn standpunten vasthouden, gesteund door een groot deel van zijn personeel, ouders van gehandicapte bewoners en sympathisanten.
De kwestie raakte ook het kabinet-Den Uyl. Toenmalig minister Kruisinga liet een onderzoek instellen, waarna Muller uiteindelijk door het bestuur van de overkoepelende Willem Arntszstichting werd ontslagen.
Nieuw-Dennendal
Hij weigerde echter te vertrekken en bezette met medestanders de inrichting, die een nieuwe naam kreeg: Nieuw-Dennendal. Na maanden van overleg en pogingen van de regering om tot een oplossing te komen werd duidelijk dat een compromis met Muller niet mogelijk was.
Op 3 juli 1974 greep de politie in. Carel Muller werd afgevoerd en met een aantal medewerkers gearresteerd. De foto van Muller die wordt opgebracht door agenten werd een symbool van de tijdgeest. Maar bezetters en ouders werden op straat gezet en de bewoners verplaatst. Het zogeheten verdunningsexperiment, om mensen met een verstandelijke beperking meer onder de mensen te brengen, was mislukt.
In het linkse kabinet-Den Uyl was er veel sympathie voor Muller en zijn ideeën over de humanere behandeling van psychiatrische patiënten. Dat het desondanks niet lukte om tot een oplossing te komen, zagen sommige bewindslieden als een persoonlijke nederlaag.
Opvallend is dat veel van de ideeën van Muller en de zijnen niet veel later alsnog werden doorgevoerd in de geestelijke gezondheidszorg. Muller maakte dat niet meer mee. Hij verliet na zijn ontslag de zorg en werd later docent op de Sociale Academie in Groningen.