Oorlogsdagboek van Nederlander in Dresden teruggevonden

"Vannacht gedroomd, ik dacht dat ik weer thuis was. Toen ik wakker werd, viel het mij hard tegen."

De 39-jarige Gerard Wubben schreef dit 75 jaar geleden in zijn dagboek, enkele dagen nadat hij het inferno van een geallieerd bombardement had overleefd in de Duitse stad Dresden.

"Het regende de hele nacht vuur", schrijft hij met potlood in priegelletters. "Overal lijken en nog eens lijken."

Meer stukken uit het dagboek kunt u teruglezen op onze speciale site over 75 jaar bevrijding

De drie schriftjes waarin Wubben zijn dagboek bijhield zijn recentelijk door zijn zoon overgedragen aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH). "Het is een heel menselijk dagboek, het brengt de oorlog heel dichtbij", zegt Hanneke Takken van het NIMH. "Dat maakt het bijzonder. Ik ken geen vergelijkbaar dagboek."

De Haagse Wubben had als onderduiker geprobeerd aan krijgsgevangenschap te ontkomen, maar was ontdekt. Hij was in Dresden tewerkgesteld in een ziekenhuis. Daar maakte hij het verwoestende bombardement van 13 en 14 februari mee.

"Overal voltreffers en nog een voltreffers. Ik heb nog nooit zoiets beleefd."

"Er waren toen meer Nederlanders in Dresden, maar zij zetten vaak pas na afloop hun ervaringen op papier. Dit is echt een dagboek geschreven in die tijd", zegt Takken. "Bovendien zijn dagboeken vaak heel staccato, een opsomming van wat mensen die dag gedaan hebben, maar Wubben beschrijft zijn gevoelens, zorgen, angsten."

"We weten hoe het bombardement technisch is verlopen en kennen de morele betekenis die er na de oorlog aan gegeven is, maar het is interessant om te zien hoe iemand die er midden in zit zo'n bombardement ervaart. Het voegt een persoonlijk perspectief toe en zorgt ervoor dat je je andere vragen stelt."

"Interessant is dat hij het enkele dagen later al heeft over 350.000 doden. Hij gaat al mee in de retoriek die na het bombardement losging over de grote hoeveelheid slachtoffers. Het is opvallend hoe snel die propaganda dus ging." Wubben spreekt in zijn schrift ook van een terreuraanval.

De tekst van het dagboek was al bekend bij het NIMH, maar waar de schriften waren gebleven wist niemand. De zoon van Wubben meldde zich toen het NIMH het dagboek online zette voor het project 75 jaar vrij.

De kinderen van Wubben ontdekten het dagboek pas na de dood van hun ouders. De gruwelen die Wubben beschreef verklaarden voor hen waarom hij altijd huiverig was gebleven voor ziekenhuizen: zelfs toen hij stervende was weigerde Wubben opgenomen te worden.

Takken is blij dat er door de vondst meer duidelijk wordt over Wubbens relaas. "Indrukwekkend dat we nu niet alleen het document hebben, maar ook de context van de geschiedenis van een individueel gezin erbij. Zo zijn er natuurlijk velen geweest."

Nu het dagboek is overgedragen zal het in het NIMH-archief worden bewaard. Maar eerst ligt het nog even op het bureau van Takken. "Ik moet er steeds weer even in kijken."