'VS en Duitsland lazen decennialang mee met geheime communicatie andere landen'
De Amerikaanse en Duitse inlichtingendiensten hebben decennialang andere landen waaronder ook bondgenoten afgeluisterd. Bij deze 'Operatie Rubicon', in documenten omschreven als "de inlichtingencoup van de eeuw", gebruikten ze opzettelijk slecht beveiligde apparatuur waarmee versleutelde berichten werden verstuurd.
Toen Duitsland ermee stopte, kregen de Amerikanen hulp van Nederland, blijkt uit geheime rapporten die in handen zijn van The Washington Post, de Duitse publieke omroep ZDF en onderzoeksprogramma Argos van de VPRO. In de rapporten van inlichtingendiensten CIA en BND staat dat Amerikaanse en Duitse diensten over grote wereldgebeurtenissen hebben meegelezen.
Zo onderschepten ze informatie over mensenrechtenschendingen onder dictator Videla in Argentinië. Ook kregen ze mee hoe Libische functionarissen elkaar feliciteerden met de aanslag op een Berlijnse discotheek in 1986.
Slechter beveiligde apparaten
De operatie begon in 1970 met de overname van het Zwitserse bedrijf Crypto AG. Via een constructie werd verhuld dat de inlichtingendiensten de eigenaar werden. Het bedrijf leverde aan bondgenoten veilige, onkraakbare apparaten waarmee versleutelde berichten werden verstuurd tussen landen. Andere landen kregen een exemplaar dat er hetzelfde uitzag, maar een afgezwakt algoritme had.
Wereldwijd maakten zeker 62 landen gebruik van de apparatuur. Landen als de Sovjet-Unie en China kochten nooit iets van Crypto AG, omdat ze het bedrijf niet vertrouwden. Toch hebben de VS en Duitsland via de afgeluisterde communicatie van andere landen geheime informatie van Moskou en Peking kunnen aftappen.
Nederlandse rol
In 1994 trok Duitsland zich terug uit Rubicon, omdat de inlichtingendienst het risico op ontmaskering te groot vond worden. Dat had ook te maken met het plan van de Amerikanen om NAVO-bondgenoot Turkije ook af te luisteren. Toen Duitsland weigerde om daarmee te helpen, sprong Nederland bij. De BVD, voorloper van de AIVD, en Philips schoten te hulp, waardoor de Amerikanen konden meelezen met de Turken.
Toen Duitsland besloot te stoppen, kocht de VS de rest van de aandelen in het bedrijf op. De Amerikanen gingen tot 2018 door met hun spionagepraktijken via de Crypto AG-apparatuur, maar het bedrijf speelde toen nog slechts een beperkte rol in de versleutelingsmarkt. Tegenwoordig gebruikt nog maar een tiental landen zo'n Crypto-apparaat.