Rechter: ruiming 60.000 dieren in Kootwijkerbroek om MKZ in 2001 was terecht
De Staat heeft in 2001 terecht besloten om in Kootwijkerbroek 60.000 dieren te ruimen nadat er mond- en klauwzeer was vastgesteld. Dat oordeelt het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) in Den Haag, de hoogste economische rechter in Nederland. De boeren krijgen wel een schadevergoeding, omdat de zaak volgens de rechter veel te lang heeft geduurd.
In 2001 besloot de overheid om tot ruiming over te gaan na een positieve test voor mond- en klauwzeer (MKZ). Om te voorkomen dat de besmettelijke ziekte zich zou verspreiden werd naar aanleiding van dat testresultaat besloten om de dieren op 246 bedrijven in de omgeving te ruimen.
Dat ging er zo heftig aan toe dat boeren tot op de dag van vandaag gingen procederen:
Het CBb oordeelde dat de stichting MKZ Crisis Kootwijkerbroek, die de zaak had aangespannen, niet heeft aangetoond dat er systematisch fouten zijn gemaakt in het laboratorium. Ook is niet bewezen dat de onderzochte monsters besmet waren met andere monsters. Daardoor heeft de Staat volgens de rechter op goede gronden geconstateerd dat er sprake was van een besmetting.
De ruiming, eerst in een straal van 1 kilometer rond de besmette boerderij, later 2 kilometer, was daarom terecht. "Hoe ingrijpend die beslissing ook was, het is niet onevenredig", zei de rechter.
Pop aan galg
De operatie leidde destijds tot veel protest. Veehouders en sympathisanten geloofden de resultaten niet en verzetten zich. Toenmalig minister Brinkhorst van Landbouw werd een killer genoemd door de boeren, en er werd een pop die op hem leek aan een galg in het dorp gehangen. Er werden blokkades opgeworpen en de mobiele eenheid beschermde de ruimingsoperatie.
19 jaar nadat de dieren zijn afgemaakt, is die twijfel niet minder geworden, zei veehouder Gert-Jan Dokter in het NOS Radio 1 Journaal, voorafgaand aan de uitspraak. "We hadden een vermeend mkz-geval dat erg afweek van de andere uitbraken in Nederland. Er was een bedrijf waar één kalf ziek was, maar er gebeurde verder niets. Twee weken later was er nog geen tweede geval. Normaal heeft de buurman het dezelfde dag of een dag later al."
Als je een bedrijf hebt en je hebt gezonde dieren die ze zomaar komen ruimen, dat is niet niks.
Sindsdien hebben de Kootwijkerbroekers de ruiming aangevochten en geprobeerd documenten over de ruiming in handen te krijgen. "Vorig jaar is gebleken dat er dingen zijn misgegaan in het laboratorium. De rechter heeft toen een aantal deskundigen, virologen, ingeschakeld. Die hebben gezegd: dit verdient echt de schoonheidsprijs niet."
"Je kreeg van de buitenwacht wel eens te horen: wat zijn jullie toch opstandig. Maar je moet nagaan: als je een bedrijf hebt en je hebt gezonde dieren die ze zomaar komen ruimen. Dat is niet niks", zei Dokter. "Er zijn 240 bedrijven geruimd, bijna 60.000 dieren gedood. Wij vinden dat de overheid dat toch wel iets beter had mogen controleren voordat ze dat gingen doen."
'Erkenning'
Met de jarenlange juridische strijd waren de boeren naar eigen zeggen niet uit op een schadevergoeding. "Het is ons niet primair te doen om een schadevergoeding. Dit is een sluitstuk in een hele lange zoektocht naar waarheid, erkenning en een stuk gerechtigheid", zei advocaat Jacques Sluysmans voordat het CBb zijn cliënten in het ongelijk stelde.
Minister Schouten van Landbouw vindt het goed dat er na al die jaren een uitspraak is. "Maar dat neemt niet weg dat die emoties er waren en nog steeds zijn rondom de zaak. Ik ga ook in gesprek met de boeren om te horen wat hun ervaringen zijn geweest en om hiervan als overheid ook te leren", reageert Schouten. "Als een rechtsgang zo lang duurt, wil je ook kijken of daar nog verbeteringen in aan te brengen zijn."
