Vijftien jaar na de verwoestende tsunami: 'We kunnen niet eeuwig bang blijven'

Het leven staat vandaag weer voor even stil in landen rond de Indische Oceaan. Net zoals vijftien jaar geleden, toen een tsunami een van de dodelijkste natuurrampen ooit veroorzaakte in het gebied. In meer dan tien landen werden kustgebieden verzwolgen, met zo'n 230.000 doden tot gevolg.

"Het achtervolgt me nog elke dag", zegt Suwannee Maliwan uit de Thaise provincie Phang Nga tegen persbureau Reuters. Ze was 13 jaar oud toen ze op die bewuste Tweede Kerstdag haar beide ouders en vijf andere familieleden verloor. "Ik kan me alles nog herinneren", zegt ze.

Nabestaanden herdachten vandaag hun omgekomen familieleden:

Vandaag houden inwoners van haar vissersdorp Ban Nam Khem een kaarslichtwake ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Het dorp was met 1400 doden de zwaarst getroffen plek in Thailand.

In andere landen zijn soortgelijke herdenkingsceremonies. Natuurlijk ook in de Indonesische provincie Atjeh op Sumatra, waar meer dan de helft van alle tsunamislachtoffers viel. Complete dorpen verdwenen er van de aardbodem.

Herbouwen

Inmiddels zijn in het gebied met het hoogste tsunamirisico ruim 25.000 woningen, overheidsgebouwen en scholen herbouwd. Er wonen nu zo'n 50.000 mensen; net zoveel als vijftien jaar geleden.

Volgens Reuters wordt het herbouwen in het risicogebied gedoogd door de overheid, omdat er geen geld is de mensen te verplaatsen en omdat ze hun gemeenschap vaak ook niet willen verlaten. Hun land verkopen is ook lastig: vanwege het tsunamigevaar is er weinig belangstelling voor.

Arif Munandar woonde in de stad Banda Atjeh tijdens de ramp. Hij verloor zijn vrouw en drie zonen bij de tsunami. Daarna leefde hij zes jaar in een opvangkamp, omdat hij geen geld had ergens anders te gaan wonen.

Tegenwoordig woont hij in een huis op 500 meter van het water dat zijn gezin fataal werd. "Iedereen heeft een trauma van die tijd, maar we kunnen niet eeuwig bang blijven", zegt hij tegen Reuters.

Vijftien jaar na de tsunami:

Hoewel de herdenkingen vandaag voornamelijk in de getroffen landen worden gehouden, wordt de pijn van de ramp nog dagelijks gevoeld over de hele wereld. Bij de tsunami kwamen in totaal zo'n 2000 toeristen om het leven. Van hen waren er zeker 36 afkomstig uit Nederland.

Voor de Duitse Julia is Kerst sinds 2004 zwaarmoedig geworden, omdat het haar herinnert aan het verlies van haar moeder. "Mijn man zei dat ik moest ophouden een trieste betekenis aan deze dag te geven", zegt ze tegen persbureau DPA. "Ik moet Kerstmis normaal gaan vieren. Ook vanwege de kinderen."

'Thailand is tweede thuis'

Ze was 22 jaar toen ze op Tweede Kerstdag 2004 na het ontbijt in een hotel in de Thaise badplaats Khao Lak naar het strand liep met haar moeder. Daar zagen ze tot hun verbazing dat het water zich ver had teruggetrokken en er boten op het zand lagen, waarna er plots een gebulder klonk.

Het was te laat om nog te vluchten voor het kolkende water, dat volgens Julia voelde "als een wasmachine". Ze viel flauw, kwam weer bij in donkerbruin water tussen levenloze lichamen en wist meteen dat haar moeder dood was, ook al kwam de officiële bevestiging daarvan pas twee maanden later.

Zelf vloog ze drie dagen na de ramp, met zware verwondingen aan haar been, terug naar Duitsland.

In de jaren daarna reisde ze nog zes keer terug naar Thailand. Ze nam haar familie een keer mee naar het inmiddels herbouwde hotel in Khao Lak en leerde bij herdenkingen andere overlevenden kennen. Ook dit jaar is ze er weer bij. "Vreemd genoeg is Thailand op de een of andere manier een beetje een tweede thuis geworden".

Wat gebeurde er op Tweede Kerstdag in 2004? Een terugblik: