'Spionage-app Emiraten' duizenden keren gedownload in Nederland
Een chat-app uit de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) die is bestempeld als spionage-app, heeft zeer waarschijnlijk ook gebruikers in Nederland. De NOS heeft bij app-analysebureaus App Annie en Sensor Tower informatie opgevraagd over het aantal Nederlandse downloads. De partijen spreken respectievelijk van 22.000 en 26.000 keer.
Het gaat om de app ToTok, die volgens Amerikaanse overheidsfunctionarissen en onderzoek van The New York Times door de VAE wordt gebruikt om gebruikers, zowel eigen burgers als mensen uit andere landen, te bespioneren. De app is in het land zelf een alternatief voor onder meer WhatsApp en Skype, waarvan de toegang beperkt wordt. In de VAE zitten dan ook de meeste gebruikers.
De app haalt volgens de krant informatie binnen over onder meer de gesprekken die worden gevoerd, onderlinge relaties, afspraken, geluiden en beelden. Het volgt daarnaast de locatie van gebruikers door weersverwachtingen aan te bieden. Ook zoekt de app naar nieuwe contacten elke keer dat de app wordt geopend. Dit alles levert een schat aan data op. Gebruikers geven hier zeer waarschijnlijk zelf toestemming voor, zonder dat ze beseffen wat voor app het is.
Miljoenen downloads
De app bestaat pas een paar maanden en is in die tijd miljoenen keren gedownload, meldt de krant op basis van data van App Annie. De app was afgelopen week een van de meest gedownloade in de VS. Daarnaast werd de app ook door gebruikers in het Midden-Oosten, Europa, Azië en Afrika gedownload.
De app, die mensen zowel laat videobellen als chatten, is vorige week uit de Google Play Store en de App Store van Apple verwijderd na vragen van de Amerikaanse krant.
"Landen in de Perzische Golf keken tot nu toe naar private bedrijven om rivalen te hacken", schrijft The New York Times. "De ontwikkeling van ToTok laat zien, zeggen experts, dat de overheid deze tussenpersoon niet meer nodig heeft als een doelwit onbewust vrijwillig informatie overdraagt."
Hackbedrijf DarkMatter
Onderzoek van de krant wijst uit dat DarkMatter achter de app zit, een bedrijf dat in Abu Dhabi is gevestigd en zich bezighoudt met het verzamelen van inlichtingen en hacken. Bij het bedrijf werken inlichtingenmedewerkers uit de Emiraten, voormalig medewerkers van de Amerikaanse geheime dienst NSA en voormalig personeel van de Israëlische militaire inlichtingendienst.
De krant noemt DarkMatter "een arm van de Emiraatse overheid" en schrijft dat het hack-operaties uitvoerde op ministeries in Iran, Qatar en Turkije. Ook topmensen bij de FIFA, journalisten en dissidenten werden bespioneerd. Nog een ander bedrijf wordt met de app in verband gebracht: Pax AI, dat wordt omschreven als een dataverzamelaar.
Volgens The New York Times hebben Amerikaanse overheidsfunctionarissen een aantal bondgenoten gewaarschuwd voor de app. Het is onduidelijk in hoeverre de VS de app ook heeft besproken met de Emiraten zelf.