NOS Nieuws

Nieuwe dammen leggen deel Zuidoost-Azië droog: 'Ik vang geen kilo vis meer'

Hij leerde vissen van zijn vader, Kamseng Pimpophan uit Thailand. Al sinds zijn twaalfde ving hij gemakkelijk 5 kilo vis per dag in de rivier Mekong. Maar de laatste vier, vijf jaar is alles veranderd, vertelt hij: "Nu vang ik met moeite genoeg om mijn eigen gezin te voeden."

De oorzaak was lang onduidelijk. Maar inmiddels weet Pimpophan meer. "Mensen zeggen dat ze in Laos het water tegenhouden om er elektriciteit mee te maken", vertelt hij.

Kamseng is een van de vissers die direct te maken hebben met damprojecten bij de Mekong. Annemarie Kas luisterde naar zijn verhaal:

'Als er niks verandert, kan ik geen visser meer zijn'

De Thaise visser heeft de dammen nooit zelf gezien, maar stroomopwaarts van Pimpophans vissersdorp zijn er de laatste jaren tientallen gebouwd. Eerst in China, waar de Mekong ontspringt in de Tibetaanse hoogvlakte. En later ook in buurland Laos, dat razendsnel dammen bijbouwt en rond 2025 "de accu van Zuidoost-Azië" wil zijn. De nieuwste dam werd in oktober in gebruik genomen.

Laagterecord

Massaal energie opwekken in het Mekong-gebied leek ooit een goed idee. In de vroege jaren 2000 voorspelde een commissie met specialisten uit Laos, Cambodja, Thailand en Vietnam dat het de economieën van de landen gezamenlijk 30 miljard dollar kon opleveren.

Inmiddels is dat idee sterk achterhaald. De dammen blijken funest voor de kwetsbare ecosystemen in de rivier: ze hinderen de migratie van vissen en filteren vruchtbaar sediment, dat anders de akkers van boeren zou bereiken. Afgelopen juli bereikte het waterpeil van de Mekong, mede door aanhoudende droogte, een laagterecord.

Dit is waar op dit moment dammen gepland, gebouwd, of in aanbouw zijn:

Zoals op de kaart te zien is, overspant het probleem meerdere landen. De Mekong is bijna 4500 kilometer lang en stroomt na China ook door Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam. Vooral in de meest zuidelijke landen zijn miljoenen boeren en vissers voor hun levensonderhoud afhankelijk van de rivier.

Reden tot ongerustheid dus, vooral omdat er plannen zijn om het netwerk van dammen in de Mekong en haar zijrivieren nog veel verder uit te breiden. Alleen al in Laos heeft de overheid toestemming gegeven voor de bouw van 140 dammen.

Serieuze bedreiging

"Die dammen vormen een serieuze bedreiging voor de ecologie van de rivier. Het welzijn van miljoenen mensen die van de rivier afhankelijk zijn voor voedsel, inkomen en transport is in gevaar", stelt de International Rivers. Die non-gouvernementele organisatie heeft een website waarop de situatie nauw wordt gevolgd. "Als alle overgebleven geplande dammen worden gebouwd, vormt dat een serieuze bedreiging voor de Mekong als ecosysteem."

Toch blijven lokale overheden naarstig doorgaan met bouwen. "Regionale beleidsmakers en energieministers zijn geobsedeerd door infrastructuur", zei de Cambodjaanse oud-energieminister Pou Sothirak laatst bij een discussie op een universiteit van Bangkok. "Zij willen alleen maar meer energie. Ze zijn ervan overtuigd dat de dammen hun economie zullen versterken".

Die redenering slaat aan, bleek vorige maand nog een keer. Het Vietnamese staatsoliebedrijf Petrovietnam besliste te investeren in de bouw van een grote nieuwe dam in Laos. Dat terwijl de Vietnamese regering zich in 2011 juist hevig had verzet tegen de bouw van zo'n dam. "Vietnam schiet zichzelf in de voet", schreef de Vietnamese onlinekrant VNExpress.

Overheid moet helpen

Van die politieke discussie krijgt visser Kamseng Pimpophan nauwelijks wat mee. "Ik vind dat onze overheid ons zou moeten helpen. Ze zouden kunnen bijdragen om hier een viskwekerij op te zetten", oppert hij. De lokale overheid denkt wel na over dit soort oplossingen, maar concreet is er nog weinig gebeurd.

Voorlopig blijft de visser dus twee keer per dag het water op gaan, in de hoop op een goede vangst. Al zal dat nog een tijd moeilijk gaan: de Mekong River Commission voorspelde vorige week dat het nog zeker tot februari droog zal blijven in het gebied.

Als er ook na die tijd niks verandert, moet hij maar wat anders gaan doen, vreest visser Pimpophan. "Dan moet ik nog vaker werken op de rubberplantage, of aan de slag als bouwvakker." Wat moet dat moet, denkt hij. "Als er geen vis is, kan ik geen visser zijn."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl