Hoe de bouw van een hindoetempel de verhoudingen in India op scherp zet

• Aletta André

  Correspondent India

Krijgt de godheid Ram wél of geen tempel in het pelgrimsoord Ayodhya? Deze vraag zet de verhoudingen tussen moslims en hindoes in de Indiase stad op scherp. Wat maakt de kwestie zo beladen?

Veel hindoes geloven dat Ram in Ayodhya werd geboren en dat hij daarom een tempel verdient. De bouw van die tempel was dan ook een belangrijke verkiezingsbelofte van de hindoe-nationalistische premier Narendra Modi.

Maar moslims verzetten zich ertegen. Op de plek waar de tempel moet komen, stond eerder namelijk een eeuwenoude moskee. Die werd in 1992 met veel geweld verwoest door duizenden hindoe-nationalisten uit het hele land.

"De strijd om de grond in Ayodhya gaat ver terug", zegt Valay Singh, hij schreef een biografie over de heilige stad. "Eind jaren 80 bedachten hindoes dat die exact op de plek van de moskee moest komen. Die zou dan het veld moeten ruimen." Die wens werd gesteund door de BJP, de huidige regeringspartij van premier Modi.

Al sinds koloniale tijd bestaat de wens voor een Ram-tempel in de buurt van de moskee, is te zien in de reportage van correspondent Aletta André:

"Politici snapten goed dat dit onderwerp aansloeg onder de hindoebevolking", zegt Singh. De god Ram is namelijk erg populair onder gelovigen. Die populariteit werd in de jaren 80 gevoed door een televisieserie die over hem werd uitgezonden. "Het was voor het eerst dat de plattelandsbevolking zoiets zag: het epische verhaal van Ram werd tot leven gebracht."

Ook speelt de politieke context van die tijd een rol, denkt Singh. "Het militante verzet tegen de Indiase staat in Kashmir begon in die tijd, en ook in Punjab werd gevochten voor een onafhankelijke staat voor Sikhs. Hindoes voelden zich bedreigd. Er was angst voor de ander: voor moslims als buitenstaanders en overheersers die hun heilige plekken overnamen. Die angst is systematisch gevoed vanuit hindoe-nationalistische organisaties."

In Ayodhya lopen feit en fictie inmiddels door elkaar heen, zegt Singh. Zo wordt hindoes verteld dat de verwoeste moskee in de 16de eeuw werd gebouwd op een plek waar eerder al een veel oudere tempel werd gesloopt. Daarvoor is volgens Singh echter geen overtuigend bewijs.

"Er wordt slim ingespeeld op het gevoel van hindoes", zegt hij. "Pelgrims die Ayodhya bezoeken horen dat duizenden hindoes zijn vermoord toen ze de Ram-tempel probeerden te redden, en dat hun bloed in het metselwerk van de moskee is verwerkt. Voor hindoes gaat deze zaak inmiddels om het herstellen van een historische fout en het terugeisen van hun heilige plek."

De uitspraak van het Hooggerechtshof kan elk moment komen. Ayodhya staat op scherp. Er is een samenscholingsverbod afgekondigd en de lokale politie heeft aangegeven keihard te zullen optreden tegen mogelijke relschoppers.