'Studentikoze' cultuur ontaardde bij ProDemos na de vrijdagmiddagborrel

  • Bas de Vries en Bernice Willemsen

  • Bas de Vries en Bernice Willemsen

"Loyale en bevlogen medewerkers" heeft ProDemos volgens de commissie-Joustra, die onderzoek deed naar seksueel misbruik door een leidinggevende. Het zijn vaak jonge mensen, die trots zijn dat hun eerste baan er een is bij het 'Huis voor de democratie en rechtsstaat', in het hart van politiek Den Haag.

Jaarlijks leiden deze gidsen zo'n 100.000 middelbare scholieren rond aan het Binnenhof. Een hele ervaring voor veel leerlingen, schrijft een 'visitatiecommissie' die net als Joustra vandaag verslag deed. Je maakt het niet iedere dag mee dat je een Kamerlid een vraag kunt stellen of een bekende politicus 'in het wild' tegenkomt. De kwaliteit van het gebodene bij ProDemos is hoog.

Maar de "studentikoze" cultuur op de afdeling die de rondleidingen verzorgt, had ook een nadeel, laat Joustra zien. Er hoorde hard gedrag bij, met "op de persoon gerichte, intolerante grappen over seksuele voorkeur, politieke gezindheid en geloof". Sommige medewerkers gingen daarom niet meer naar borrels. Zij meden ook de kantine, waar die grappen met enige regelmaat te horen waren.

Seksisme en grof gedrag

De belangrijkste verantwoordelijke voor die cultuur was de leidinggevende op wie de beschuldigingen van seksueel misbruik zich concentreren. Hij was 'twee handen op een buik' met directeur Eddy Habben Jansen, is het beeld binnen de organisatie.

Habben Jansen greep nooit in, ook niet toen de leidinggevende bijvoorbeeld tijdens een speech seksistische opmerkingen maakte. Diverse aanwezigen voelden zich volgens Joustra ongemakkelijk; zij spraken van "grof, gênant of misplaatst gedrag".

Bij deze 'studentencultuur' hoorde ook stevig drankgebruik. Dat begon bij borrels al binnen het kantoor, maar ging volgens Joustra buiten door. Daarbij "liepen werk en privé in elkaar over", schrijft de onderzoekscommissie onderkoeld.

Karaoke en drugs

Details noemt Joustra niet. Tegenover de NOS deden verschillende betrokkenen dat wel. Zij vertellen dat het met name op vrijdagavonden geregeld uit de hand, liep. Na een paar kratjes bier belandde een deel van het gezelschap in de karaoke-bar Thai Princess of een van de andere favoriete ProDemos-kroegen rond het Binnenhof. Aan het eind van de avond nam de man soms mannelijke ondergeschikten mee terug naar het ProDemos-gebouw pal tegenover het Binnenhof.

Daar aangekomen gebruikte hij vaak nog drugs met zijn favoriet van dat moment; middelen die de weg vrij moesten maken voor wat er ging komen: zoenen en waar mogelijk meer, in zijn kantoor of op de zolder van het gebouw.

Dat het wangedrag werd getolereerd, heeft volgens Joustra te maken met het feit dat medewerkers zich niet vrij voelden om misstanden te melden. "Al was het vermeend grensoverschrijdend gedrag van de betreffende leidinggevende publiek geheim binnen ProDemos", aldus de commissie.

Ongebreidelde groei

ProDemos groeide de afgelopen negen jaar als kool, maar de professionaliteit van de organisatie liep daar ver op achter. Personeelsleden van het eerste uur bleven lang hangen en kregen soms steeds hogere functies, ook als zij volgens andere medewerkers niet voldeden aan de functie-eisen.

De leidinggevende in kwestie lijkt daar een voorbeeld van, concludeert Joustra. Hij werd de aanvoerder van een grote groep medewerkers met een hoge werkdruk zonder dat hij veel leidinggevende ervaring had. Begeleiding door de directie ontbrak.

Begin mei deed de ProDemos-directie als werkgever alsnog aangifte, onder druk van Kamervoorzitter Arib. Het Openbaar Ministerie heeft nog geen beslissing genomen over eventuele strafrechtelijke vervolging van de man. Het OM heeft de (ex-)ProDemos-medewerkers die uiteindelijk wel een verklaring over hem hebben afgelegd, gevraagd of ook zij aangifte willen doen.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl