Josef Kotalla (links), zelf als gevangene in Kamp Amersfoort

'Beruchte kampbeul Kotalla kreeg levenslang op basis valse verklaringen'

De beruchte Duitse oorlogsmisdadiger Josef Kotalla is ten onrechte veroordeeld voor brute, dodelijke mishandelingen die hij als 'kampbeul' van Kamp Amersfoort zou hebben gepleegd. Dat stelt Kotalla's biograaf Richard Hoving in Het Parool.

Kotalla is een van de Drie van Breda: Duitse oorlogsmisdadigers die in Nederland een levenslange gevangenisstraf uitzaten. Hij werd ter dood veroordeeld, wat in 1948 werd omgezet in levenslang.

Het staat volgens Hoving vast dat Kotalla als plaatsvervangend kampcommandant deelnam en leiding gaf aan 77 executies in het kamp, waar hij tussen 1942 en 1945 werkte. Maar voor brute, dodelijke mishandelingen, waardoor hij volgens Hoving een veel hogere straf kreeg, zou geen bewijs zijn.

'Kampbeul' Kotalla stond bekend als "iemand die pas stopte met rammen als het slachtoffer niet meer bewoog". Maar volgens Hoving zijn de getuigenverklaringen over die mishandelingen grotendeels vals.

"Gevangenen hadden tijdens de oorlog afgesproken wraak te nemen op de man die hun verblijf in het gevangenenkamp tot een hel had gemaakt. Andere gevangenen leken zich te vergissen in de dader bij hun getuigenissen", schrijft Hoving over zijn bevindingen in zijn vandaag verschenen biografie De Beul van Amersfoort.

'Andere oorlogsmisdadigers kregen een lagere straf'

Tijdens het proces gaf Kotalla toe dat hij betrokken was bij executies. Hij beriep zich op overmacht, schrijft Hoving. Kotalla werd in 1948 veroordeeld. Dat hij tot zijn dood in 1979 vastzat, komt volgens zijn biograaf door de mishandelingen. Duitsers die alleen voor executies werden gestraft, kwamen sneller vrij, meent hij.

Dat Kotalla's straf hoger uitviel door die mishandelingen, kon het Nederlands Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD) zo snel niet nagaan. Maar het verhaal van Hoving "klinkt me niet ongeloofwaardig in de oren", zegt Johannes Houwink ten Cate, emeritus hoogleraar holocauststudies aan de UvA en verbonden aan het NIOD.

"In de met emoties beladen periode kort na de oorlog ging het nodige mis met de bijzondere rechtspleging", zegt Houwink ten Cate. "Misdadigers die snel na de bevrijding zijn berecht, zijn vaak zwaarder gestraft dan mensen die later werden veroordeeld. Het kwam ook zeker voor dat mensen werden veroordeeld voor misdaden die ze niet hebben gepleegd."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl