Oud-minister Til Gardeniers (94) overleden
Oud-CDA-minister Til Gardeniers is overleden. Dat heeft haar partij laten weten. Ze werd 94 jaar. Gardeniers was eind jaren 70 en in de jaren 80 minister in de kabinetten van premier Dries van Agt.
Volgens de huidige fractievoorzitter van het CDA, Pieter Heerma, was Gardeniers een loyale en betrokken partijgenoot:
In het eerste kabinet-Van Agt was Gardeniers minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Daarna was ze minister van Volksgezondheid en Milieuhygiëne.
Als minister voerde ze wijzigingen en bezuinigingen door in de gezondheidszorg. Zo kwam tijdens haar ministerschap de Wet voorziening gehandicapten (WVG) tot stand. Gemeenten werden daarin verantwoordelijk voor hulp aan gehandicapten. De WVG was een voorloper van de huidige Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).
Ook werden onder Gardeniers de Riaggs opgericht, regionale instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg. Dat moesten laagdrempelige instellingen zijn voor het oplossen van psychische problemen, waarvoor mensen niet bij een huisarts of een maatschappelijk werker terechtkonden.
Zielepijn
Ze waren een succes: in de jaren 80 en 90 kwamen bij de Riaggs honderdduizenden mensen over de vloer en enigszins smalend werden ze ook wel "eerste hulp bij zielepijn" genoemd. De meeste Riaggs zijn inmiddels opgegaan in grotere verbanden in de GGZ.
Gardeniers heeft ook het omroepbeleid hervormd. Dat was nodig vanwege de opkomst van regionale zenders en kabeltelevisie. De minister kreeg grotere invloed op de toelating van nieuwe omroepen.
Commissie
Mathilde Gardeniers-Berendsen was in 1971 in de Tweede Kamer gekomen voor de KVP. Die partij ging in 1980 op in het CDA. Na haar ministerschap was ze onder meer lid van de Raad van State. Ze gold als vooraanstaand lid van het CDA. Ze heeft zich tot hoge leeftijd ingezet voor de partij.
In de jaren 90 werd door het CDA de commissie-Gardeniers ingesteld. Til Gardeniers was voorzitter en moest onderzoeken waarom het CDA zo enorm had verloren bij de Kamerverkiezingen van 1994 onder lijsttrekker Elco Brinkman.
Gardeniers kwam onder meer tot de conclusie dat het CDA een "wat zelfgenoegzame bestuurderspartij" was geworden, die het gewoon was gaan vinden om aan de macht te zijn. Ook ontbrak de eenheid in de partij en was er onvoldoende "luistervaardigheid" bij het partijbestuur.
Gardeniers wilde geen oordeel vellen over personen. In het algemeen wordt bij de nederlaag van het CDA in 1994 vooral gewezen op premier Ruud Lubbers, die lijsttrekker Brinkman openlijk afviel.