Daniël Wayenberg had een hekel aan muzikale hokjesgeest

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

De gisteren overleden pianist en componist Daniël Wayenberg stond bekend als een innemende persoonlijkheid met een opgeruimd karakter en een echte levensgenieter. Hij werd beschouwd als een van de grootste Nederlandse pianisten.

Op 10 juni 2018 gaf hij zijn laatste concert in de Engelenbak in Zaltbommel. Wayenberg overleed op 89-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Parijs, de stad waar hij het grootste deel van zijn leven woonde.

Wayenberg werd al op jonge leeftijd opgeleid tot pianist. Eerst door zijn moeder, later volgde hij lessen bij pianopedagoog en componist Ary Verhaar in Den Haag.

Kritiek

In 1946 vertrok hij naar Parijs om verder te studeren bij de beroemde pianiste Marguérite Long. Drie jaar later won hij het internationale concours Marguerite Long en was zijn internationale doorbraak een feit.

In de beroemde Carnegie Hall in New York maakte hij in 1953 zijn debuut in Amerika. Het verliep niet vlekkeloos en hij was zelf niet tevreden. Toch leverde het uitnodigingen op voor diverse tournees in de Verenigde Staten en Canada en later ook in de toenmalige Sovjet-Unie, Tsjechoslowakije, Scandinavië en Griekenland.

'Uitermate erotisch'

Het door hem gecomponeerde ballet Solstice (Zonnewende) leverde gemengde reacties op. De compositie werd goed ontvangen, maar de choreografie werd door sommigen als uitermate erotisch gezien. Daardoor werd een geplande tournee door Europa afgeblazen.

In 1973 voltooide hij zijn bekendste werk, Symfonie Capella waarin hij zich liet inspireren door Afrikaanse dansen. Opmerkelijk was zijn samenwerking in 1975 met jazzpianist Louis van Dijk waarbij tegen alle verwachtingen in Wayenberg jazzy improvisaties speelde en Van Dijk het klassieke repertoire voor zijn rekening nam. Ook schreef hij een compositie voor het herontdekte eeuwenoude instrument luthéal (een soort vleugel met knoppen waarmee het timbre veranderd kan worden).

Tien jaar lang was hij docent piano aan het Rotterdams conservatorium. In ongeveer dezelfde periode had hij veel succes met optredens met vijf andere pianisten, onder wie Louis van Dijk, Pim Jacobs en Pieter van Vollenhoven, onder de naam Gevleugelde vrienden.

Ook na zijn 70ste verjaardag was Wayenberg nog niet uitgespeeld. "Met pensioen? Ik weet niet wat dat is (....) Ophouden met muziek maken? Nee, ik ben de komende 5000 jaar nog wel zoet", zei hij in 2014 in een interview voor de Edesche Concertzaal.

De laatste jaren van zijn leven was Wayenberg vaak samen op het podium te vinden met de jonge pianist Martin Oei. In 2014 gaven ze een reeks concerten ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van de stichting Muziek in Huis.

Tijdens zijn leven ontving Wayenberg diverse onderscheidingen, waaronder een eremedaille van de stad Parijs en een Edison. Ook werd hij in 1962 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.