Hoe komt het dat het zwarte gat Sagittarius A* steeds hongeriger wordt?

• Maartje Geels

  redacteur Online

Midden in ons Melkwegstelsel bevindt zich een groot zwart gat, Sagittarius A*. Volgens wetenschappers was er in mei iets geks met 'ons' zwarte gat aan de hand: het was een stuk hongeriger dan normaal.

Voor het eerst in 24 jaar trekt het zogeheten supermassieve zwarte gat meer materie naar zich toe dan gebruikelijk. Dat kunnen wetenschappers zien door de hoeveelheid licht rondom het gat te bestuderen.

Een zwart gat zelf kunnen we niet zien, maar het licht dat daaromheen afbuigt wel. Hoe meer materie een gat opslokt, hoe meer licht we waarnemen.

Voor wetenschappers is het alleen niet duidelijk waarom Sagittarius A* (wat bestaat uit miljoenen dode sterren) plots zoveel materie opslokt. Deze week presenteerden zij een paar theorieën.

Beter verteren

Een van die theorieën luidt dat Sagittarius A* zich recentelijk heeft gevoed met gas afkomstig van een ster genaamd S0-2. Vorig jaar kwam de ster zeer dicht bij het zwarte gat. Dat gas is nu misschien door Sagittarius A* opgeslokt.

Ook spelen wetenschappers met een tweede theorie. Die heeft te maken met G2, een soort wolk van waterstofgas. In 2014 scheerde G2 zo dicht langs het zwarte gat dat de buitenste laag van de gaswolk waarschijnlijk door het gat is afgescheurd. Ook dat kan extra licht hebben opgeleverd.

Hoogleraar astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen Heino Falcke heeft nog een andere theorie. Hij denkt niet dat het zwarte gat meer materie opslokt, maar dat het materie nu beter verteert. Welke theorie juist is, zal in de toekomst moeten blijken als we meer metingen kunnen doen.

Dit jaar werd voor het eerst een zwart gat gefotografeerd. Zo ziet dat eruit:

Wetenschappers zijn het kortom nog niet eens waar het licht bij Sagittarius A* plotseling vandaan komt. Wat we wel zeker weten is dat zwarte gaten in staat zijn om allerlei soorten materie naar zich toe te zuigen. Dat komt doordat de zwaartekracht in een zwart gat enorm sterk is. Zo sterk, dat licht er zelfs niet uit kan ontsnappen.

Supermassieve zwarte gaten, zoals onze Sagittarius A*, zijn bovendien zo enorm dat er ook grote hoeveelheden massa in kunnen verdwijnen. Als je Sagittarius A* als bal zou voorstellen, zouden er een paar miljoen aardbollen in passen.

Toch is de kans dat onze aarde ooit ten prooi valt aan een zwart gat, verwaarloosbaar. Sagittarius A* bijvoorbeeld bevindt zich veel te ver bij de aarde vandaan, zegt Falcke.

Daarbij is de kans dat we ooit een zwart gat tegenkomen, erg klein. Er zwerven naar schatting weliswaar honderd miljoen kleine zwarte gaten door onze Melkweg, maar toch is dat nog steeds maar een klein aantal. Ter vergelijking: onze Melkweg telt zo'n 100 tot 600 miljard sterren.

Ook van de zon - ook een ster - hoeven we niets te vrezen. De zon is namelijk lang niet zwaar genoeg om een groot zwart gat te worden.