'Lonen in de ICT, metaalindustrie en chemie kunnen wel omhoog'

Lang niet alle Nederlandse bedrijven lopen schade op in de concurrentiestrijd met buitenlandse concurrenten als ze de lonen verhogen. Dat concludeert de Rabobank na een eigen onderzoek.

Volgens economen van de bank hebben bedrijven in de ICT, de metaalindustrie en de chemie in dit opzicht nog ruimte om de lonen te verhogen. Ze zouden daardoor niet meteen op achterstand komen. Volgens de Rabobank zou personeel in de ICT er wat dit betreft zelfs 3,6 procent bij kunnen krijgen.

Brede oproep

Bedrijven worden al langer opgeroepen om werknemers meer te betalen. Eerder al door het Internationaal Monetair Fonds en De Nederlandsche Bank, en afgelopen juni nog door premier Rutte. Ze hebben daar best de mogelijkheden toe, is de redenering, nu de economie al even goed draait.

Maar sommige bedrijven stellen daar tegenover dat het niet alleen de economische groei is die bepaalt of ze lonen kunnen verhogen of niet. Ze moeten ook kijken naar wat concurrenten in het buitenland doen.

Een belangrijk argument, vindt ook Hugo Erken, hoofd internationale economie bij de Rabobank. "Nederland is een kleine open economie, we staan bloot aan internationale concurrentie. Als een bedrijf besluit om de lonen te verhogen, bijvoorbeeld als de arbeidsproductiviteit stijgt, en een buitenlandse concurrent doet dat niet, dan verzwakt de positie van het bedrijf in Nederland."

Met het geld dat concurrenten dan besparen door de lonen niet te verhogen, kunnen ze volgens Erken bijvoorbeeld hun prijzen verlagen. Of ze investeren meer in onderzoek en ontwikkeling, waardoor ze nog productiever kunnen worden en het gat met Nederlandse bedrijven groter wordt. "Die afstand tot de internationale top is heel belangrijk voor de overlevingskans van Nederlandse bedrijven."

Zou je die vergelijking met het buitenland niet meenemen, kunnen bedrijven in veel van de bedrijfstakken die Rabobank bekeken heeft hun werknemers in principe meer betalen dan ze nu doen. Hoewel dit per bedrijf binnen de sector erg kan verschillen, benadrukken de onderzoekers.

Kijk je echter ook naar de concurrenten in het buitenland, dan neemt de ruimte voor een loonsverhoging veelal af, aldus de economen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de groothandel, detailhandel en de rubber- en kunststofindustrie.

'Werkelijkheid complexer'

Volgens MKB-Nederland en VNO-NCW, de belangenverenigingen van ondernemers, is het belangrijk dat er in de loondiscussie naar de internationale context wordt gekeken. Toch betekent dat niet volgens hen dat bedrijven met relatief veel loonruimte in Nederland ook daadwerkelijk altijd meer kunnen betalen aan werknemers.

"De werkelijkheid van ondernemers is nog veel complexer. Want ze moeten ook rekening houden met toekomstige onzekerheden zoals brexit, de handelsoorlog tussen de VS en China en nieuw overheidsbeleid, denk aan een mogelijke CO2-heffing. Dat soort ontwikkelingen kunnen grote invloed hebben op je bedrijf en lonen zijn dan niet eenvoudig bij te stellen."