Habiba Ben Salah in Madurodam
NOS Nieuws

Meer dan een tv-ster: 'Habiba veranderde kijk op Marokkaanse vrouwen'

  • Jurjen Boekraad

    redacteur Online

  • Jurjen Boekraad

    redacteur Online

Duizenden verdrietige reacties op sociale media na het overlijden van Habiba Ben Salah. De ster uit de tv-serie Groeten uit Holland stierf gisterochtend aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Ze was 66 jaar.

"Rust zacht lieve Habiba, lieve bijzondere vrouw. Wat hebben wij twee seizoenen van jouw wijsheid geleerd en genoten", schrijft Elly Alofs-Schenk op Facebook. Monica Bosman "zag een heerlijk, eerlijk en humoristisch mens". Annie Bootsma: "Het is echt een prachtprogramma en een eyeopener. Mijn kijk op, met name Marokkaanse vrouwen, is heel anders en 100 procent positiever geworden."

Ze had op z'n Hollands het hart op de tong, was heel direct.

Jalal Bouzamour, maker Groeten uit Holland

Jalal Bouzamour is overrompeld door de enorme hoeveelheid condoleances. Hij is de maker van Groeten uit Holland en zo 'de ontdekker' van Habiba. "Het is ongelooflijk", vertelt hij. "Ze was de publiekslieveling, dat wist ik wel. Maar dat zo'n vrouw eventjes heel Nederland op z'n kop zet. Ik weet zeker dat ze daarboven keihard zit te lachen."

Hij noemt Habiba een unieke vrouw. Ze kwam in de jaren 60 als 16-jarig pasgetrouwd meisje naar Nederland. Woonde eerst tien jaar in Amsterdam en daarna altijd in Leusden. "Ze had op z'n Hollands het hart op de tong, was heel direct. Maar tegelijk ook heel Marokkaans, een bijzondere combinatie voor een vrouw uit die generatie."

Ze was volgens Bouzamour politiek betrokken, bezocht demonstraties en stond op de barricaden. Zo kenden de twee elkaar al jaren voordat de tv-serie er was. "Ze riep ook altijd tegen vrouwen uit de Marokkaans-Nederlandse gemeenschap dat ze uit hun schulp moesten komen en naar voren moesten treden." Zelf was ze het eerste meisje uit haar gezin dat naar school mocht. "Ze was een pionier, zowel daar als in Nederland."

Jalal Bouzamour met Habiba Ben Salah

Ze was dan ook de eerste aan wie Bouzamour dacht toen hij zijn serie kon maken. "Ze zei gelukkig meteen 'ja'. Ze stond altijd aan mijn zij, ik kreeg echt carte blanche van haar." Bovendien was het een taaie vrouw, geen pieper. "Ze was een bikkel, klaagde nooit ondanks de soms lange draaidagen. Een echte strijder."

Dat is precies het woord waarmee Abdelkarim El-Fassi Habiba typeert. De Marokkaans-Nederlandse theater- en filmmaker, die documentaires over zijn ouders heeft gemaakt, is een liefhebber van de tv-serie.

Hij noemt Habiba op Facebook een strijder van het eerste uur. "Ze heeft zichzelf opgeofferd", vertelt hij. "Het was een heel moedig besluit om naar Nederland te komen. Ze heeft keihard gewerkt en het zeker als vrouw heel zwaar gehad. Daarom noem ik die generatie strijders."

Ze heeft Nederland laten zien dat het ook kan, een Marokkaans-Nederlandse vrouw van die leeftijd met een mening.

Abdelkarim El-Fassi

Habiba durfde echt zichzelf te zijn, zegt El-Fassi. "Ze was een heel authentieke vrouw die mensen een spiegel voorhield. Ze had schijt aan de taboes en cultuur van schaamte die in die eerste generatie nog gangbaar zijn." Zo trad ze naar de voorgrond en vertelde ze over de scheiding van haar man en het gemis van haar ouders.

"Je zit in een vreemd land", vertelde Habiba op tv. "Geen vader die je bezoekt als je ziek bent, geen moeder. Ik zag ze een keer in de drie jaar, op vakantie, meer niet. Ik heb hier kinderen gekregen. Als je baby wordt geboren, horen je vader en moeder eigenlijk bij je te zijn. Maar dat heb ik niet gehad."

Mooie en minder mooie kanten van Nederland

Door haar vooruitstrevendheid sloeg ze volgens Bouzamour een brug tussen Nederlanders met en zonder migratieachtergrond. "Ze heeft Nederland laten zien dat het ook kan, een Marokkaans-Nederlandse vrouw van die leeftijd met een mening. Daarvoor is ze van groot belang geweest."

Ze liet de mooie en minder mooie kanten van Nederland zien, vindt El-Fassi. Hij moet denken aan een fragment waarin ze iemand in een park om een aanmaakblokje vraagt, maar dat tot haar ontsteltenis niet krijgt omdat de man bang is dat hij dan zelf zijn barbecue niet meer aankrijgt. "Dat zegt heel veel over het individualisme in de Nederlandse samenleving. Maar op andere momenten laat ze zien dat Nederlanders intrinsiek nieuwsgierig zijn en juist wel helpen."

Laatste wensen

Met dank aan gulle gevers kwam in mei nog een grote droom van Habiba uit. Ze ging op umrah, een bedevaart naar Mekka. Het was haar diepste wens en op Facebook bedankte ze alle donateurs en zei dat ze voor hen had gebeden.

Bouzamour vertelt dat Habiba afgelopen weekend in Marokko is overleden en daar ook is begraven. "Ze wilde nog heel graag afscheid nemen van haar familie. En dat is gelukt."

Fans van Habiba en Groeten uit Holland moeten het doen met herhalingen, want een derde serie komt er niet. Bouzamour: "We waren het eerst wel van plan, maar toen Habiba's gezondheid verslechterde, hebben we besloten het niet te doen. Zonder Habiba geen Groeten uit Holland."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl