Vastgeketend en alleen: zo gaat het met veel psychiatrische patiënten in Indonesië

Een man die 24 jaar vastgeketend was. Alleen, aan een ketting. Nurhamid Karnaatmaja (60) heeft in tien jaar heel wat voorbij zien komen. In 2009 begon hij een opvangtehuis voor psychiatrische patiënten op het Indonesische eiland Java. Samen met andere vrijwilligers bevrijdt hij mensen die zijn vastgeketend en vangt hij ze op.

Correspondent Annemarie Kas was bij de bevrijding van Hamdan, in het westen van Java. Hij zat meer dan een jaar vast:

Het opsluiten van patiënten is in Indonesië sinds de jaren 70 verboden, maar het blijft een veelgebruikte praktijk. Naar schatting zijn 13.000 mensen vastgeketend, al zouden het er in de praktijk meer kunnen zijn.

Dat is vooral het gevolg van onwetendheid, denkt Karnaatmaja: "Over mensen met psychiatrische problemen, zeker over schizofrenie, bestaan veel misverstanden. Vaak denken mensen dat iemand met een stoornis bezeten is door slechte geesten, of dat hekserij in het spel is."

Bovendien is in Indonesië weinig goede zorg beschikbaar. In het hele land zijn 48 psychiatrische instellingen, op zo'n 260 miljoen inwoners.

Het paleis

In het opvangtehuis van Karnaatmaja verblijven nu 47 mensen. Hij noemde zijn stichting 'het Paleis': "Dit tehuis is in feite een paleis, in vergelijking met waar mensen vastzaten vóór ze hier kwamen: een klein, vies en stinkend hok."

Via zijn netwerk probeert de hulpverlener nog meer mensen patiënten te vinden die zijn vastgeketend, om ook hen te bevrijden. "Het maakt ons gelukkig dat we onze broers en zussen kunnen bevrijden", vertelt hij. "Mij nog veel meer dan hen."