Yfke Nijland
Kinderartsen en gynaecologen maken zich zorgen over de gespecialiseerde intensive care-afdelingen voor pasgeboren baby's. De zogenoemde Neonatale Intensive Care Units (NICU's) liggen vaker vol. Maandag is er een spoedoverleg over de situatie tussen kinderartsen, gynaecologen en de hoofden van neonatologie- en verlosafdelingen van de tien Nederlandse ziekenhuizen met een NICU.
Deze week moest een zwangere vrouw verplaatst worden naar een ziekenhuis in Gent omdat in Amsterdam en elders in Nederland geen plek was op de NICU's. Een kinderarts van het Universitair Ziekenhuis Gent zegt tegen Nieuwsuur dat zij afgelopen week twee keer is benaderd door een Nederlands ziekenhuis voor een overplaatsing.
Uiteindelijk is één zwangere vrouw daadwerkelijk opgenomen in Gent. Het gaat bij de overplaatsverzoeken vooral om zwangere vrouwen die mogelijk gaan bevallen van een baby die speciale zorg nodig heeft, op een intensive care-afdeling. Vaak gaat het dan om zwangerschappen onder de 32 weken.
"Dit is uitermate zeldzaam, een uitzonderlijke situatie", zegt kinderarts Károly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. Maar het probleem is breder dan dit ene geval: "Hoofden van de NICU's onderkennen het probleem dat hun afdelingen vaak vol zijn."
Lange ambulancerit
De zwangere vrouw die in Gent belandde, zou van Hoorn naar Amsterdam worden verplaatst, zegt verloskundige Marloes Haagmans, werkzaam in het Dijklanderziekenhuis in Hoorn. "Maar daar was de NICU vol. Het heeft een aantal uur geduurd voordat ze wist dat ze naar Gent kon. Dat gaf veel spanning, bovenop de spanning die er al was over het verloop van de zwangerschap."
Vanuit Hoorn moet gemiddeld één keer per week een zwangere naar Amsterdam overgeplaatst worden vanwege mogelijk gevaar voor het ongeboren kind. Maar Haagmans schat in dat in veertig procent van de gevallen de zwangere ook niet in Amsterdam terecht kan en veel verder van huis moet worden ondergebracht.
Die lange ambulancerit is niet ongevaarlijk, zegt Haagmans. "Er gaat daarom soms een gynaecoloog mee in de ambulance, wat weer leidt tot onderbezetting in het eigen ziekenhuis."
De capaciteit bij NICU's staat dus onder druk, zegt ook Jan van Lith, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. "Het probleem lijkt groter te zijn dan in andere jaren. Je wilt een zwangere met een problematische zwangerschap binnen de regio verplaatsen, dat lukt nu regelmatig niet."
Doorstroom baby's verstopt
De oorzaak van het probleem ligt waarschijnlijk niet bij de NICU's zelf, zegt kinderarts Károly Illy. Het onderliggende probleem is personeelstekort bij andere afdelingen. "De intensive care-units zijn soms vol omdat een deel van de baby's daar eigenlijk moet worden verplaatst naar een high care- of medium care-couveuseafdeling in andere ziekenhuizen. Maar dat lukt regelmatig niet. Die zijn allemaal vol of kampen met personeelsgebrek. Landelijk is er een tekort aan gespecialiseerde kinderverpleegkundigen."
Iets anders wat een rol speelt bij de huidige drukte is dat ziekenhuizen in de zomer minder beddencapaciteit hanteren, zodat het personeel op vakantie kan. "Maar bevallingen zijn onvoorspelbaar en houden zich niet aan de zomer", zegt Illy.
Verloskundige Haagmans maakt zich dan ook zorgen, nu de vakantieperiode voor de deur staat. "Als het nu al vol is, hoe moet het dan straks als een deel van het personeel op vakantie is?"
Veiligheid niet in gevaar
Ondanks de zorgen is de veiligheid van patiënten niet in gevaar, zegt Illy. "Verplaatsing van zwangere vrouwen buiten de regio of naar het buitenland is vervelend, maar leidt niet tot onveilige zorg. Ik zal er alles aan doen om de verplaatsingen tot een minimum te beperken, vandaar ook het spoedoverleg."
Ook van Lith benadrukt: "De acute opvang van een kind dat extra zorg nodig heeft na de geboorte, is gewaarborgd."
