Oerol streeft naar meer diversiteit 'op het rafelrandje van Nederland'

• Jeroen Wielaert

  verslaggever

Een man in een rolstoel speelt een tango op zijn bandoneon. Het is een rol van Carel Kraayenhof, een van de grote namen op Oerol, in de voorstelling Lost Tango van Orkater/Via Berlin/Ragazze Quartet. Het is locatietheater volgens de lange traditie van het Terschellinger festival. De nieuwe directeur Siart Smit wil daarop voortbouwen in een streven naar meer diversiteit.

Lost Tango wordt gespeeld in een zandafgraving, midden in een bos. Het stuk is geschreven door Sophie Kassies, de regie is van Ria Marks, een van de vertrouwde theatermaaksters op Oerol. Het gaat over een cruiseschip dat zijn glorietijd al lang achter de rug heeft. Het ligt te roesten aan een kade, zo is te zien aan de versleten gangboorden in het zand.

Papa Tango (Kraayenhof) klampt zich vast aan zijn muziek. Met zijn tangotrio en het Ragazze Quartet speelt hij varianten van de klassieke tango nuevo van Astor Piazzolla en de moderne tango rupturo van Julián Peralta. Het is een en al weemoed en verlangen. Het culmineert in een conflict als de wereldwijze Anna terugkeert naar het schip en de confrontatie aangaat met haar zussen Clara en Bianca. Op de klanken van de muziek moet het komen tot een doorbraak.

Heel anders zijn de voorstellingen van het Nieuw Utrechts Toneel, in een bolvormige rode tent op de Noordvaarder, de vlakte bij West-Terschelling. Zo gaat het is een voorstelling in coproductie met het Antwerpse gezelschap De Nieuwe Tijd. Het is een sobere voordracht door Freek Vielen, met indringend cellospel van Harald Austbø.

Vielen put uit de werken van onder andere Karl Ove Knausgård, Kurt Vonnegut, Julian Barnes en Arnon Grunberg in een melancholische voordracht waarin schrijven centraal straat als betovering en bezwering, het ultieme verzet tegen de dood. Hilarisch is het stuk Naar de maan of naar de haaien, een solo van Michiel Lieuwma die met het vertonen van plaatjes, foto's en teksten die hij zelf uitspreekt in hoog tempo een betoog opvoert over de grote thema's van deze tijd: het opkomend populisme, de klimaatcrisis en de vluchtelingenproblematiek.

De genoemde voorstellingen zijn maar een greep uit het omvangrijke programma van Oerol, waar verspreid over het eiland ook weer allerlei installaties te zien zijn, gerelateerd aan het landschap. Dagelijks spelen er bands op de festivalterreinen de Betonning en de Westerkeyn.

Het zijn allemaal vertrouwde elementen, maar voor de nieuw aangetreden directeur Smit is vernieuwing noodzakelijk. Zijn overtuiging: "Een festival gaat altijd over verandering. Dat is de kern van wat wij zijn, wat we moeten opzoeken. Wat moet beter, wat moet anders? Locatietheater gaat tegenwoordig over de dialoog met de natuur, met het klimaat, met de samenleving. Het is niet alleen het landschap heel groot belichten, maar ook het landschap als onderwerp en de mensen die het bewonen."

Op de donderdag voor de opening stond vooral veel ouder publiek in de rij voor kaartjes. Smit: "Dat klopt, die komen als eerste, die hebben tijd. Maar op de Betonning zie je hoe het moet zijn. Daar is vorig jaar al een heel andere programmering begonnen die dit jaar doorgaat. Daar lopen alle leeftijden door elkaar, zie je ook andere kunstvormen, zoals Urban Art. Dat is iets wat de komende jaren spannend is: kijken hoe Urban Art met een landschap als Terschelling gaat botsen en interessante nieuwe energie gaat opleveren."

Diversiteit heeft voor Smit meer prioriteit dan verjonging. Met klem zegt hij: "Als je kijkt naar ons aanbod en dat vergelijkt met andere plekken hebben wij een bijzonder divers en gemengd publiek. Alleen, wij willen meer. Wij zitten letterlijk aan de buitenkant van Nederland, op het rafelrandje van Nederland en ook hier moet de diversiteit enorm toenemen. Ik kom zelf uit Leeuwarden, een middelgrote stad met honderd nationaliteiten. Die zie je ook bij de kunsten, ze hebben een gelijke stem en dat is wat belangrijk is, dat iedereen zich kan uiten en gekend voelt, juist bij een festival als Oerol."

Oerol is van oudsher toch heel wit? Smit: "Je ziet al veel verandering. Het gaat niet over kleur, maar over inclusiviteit. Dat iedereen mee kan doen, dat iedereen kan voelen wat jij zegt en dat iedereen hier kan zijn die hij wil zijn."