Het aantrekkelijke LinkedIn-profiel van Katie Jones is gevaarlijk

Het LinkedIn-profiel van Katie Jones is imposant. Een diploma van een prima universiteit, een baan bij een prestigieuze denktank in Washington, connecties met verschillende bobo's in de Amerikaanse hoofdstad. Maar de dertiger met rood haar bestaat niet. Zelfs haar foto is nep, ontdekte persbureau AP.

Het cv is totaal verzonnen, het plaatje gegenereerd door een geraffineerd computerprogramma. Alleen de connecties die 'Katie' legde zijn wel echt. En dat maakt haar gevaarlijk, concluderen experts die AP sprak. Zij gaan ervan uit dat buitenlandse spionnen Katie inzetten als lokaas.

"In plaats van iemand naar een parkeergarage te sturen om een doelwit te rekruteren, is het efficiënter om vanachter een computer in Shanghai vriendschapsverzoeken te sturen naar 30.000 doelwitten", redeneert William Evinina, directeur van het National Counterintelligence and Security Center. AP spreekt van "een enorm leger spookprofielen dat op de loer ligt".

Verdachte kenmerken

AP kreeg een tip over 'Katie Jones' van Keir Giles, Rusland-expert bij een Londense denktank. Omdat hij net in een andere spionageoperatie verzeild was geraakt, was hij achterdochtig toen haar vriendschapsverzoek binnenkwam.

Hij vertrouwde Jones' claim dat ze bij de denktank CSIS werkt als Rusland- en Eurasië-specialist niet. "Als dat zo was, had ik haar moeten kennen", redeneerde hij tegen Raphael Satter van AP. Het persbureau ontdekte al snel dat ook haar universitaire graad onzin was.

"Het was zelfs nog gekker: zelfs haar gezicht was verzonnen", twitterde Satter. Computerexperts konden hem vertellen dat de foto was gegenereerd door een 'generative adversarial network', dat uit het niets gezichten van niet-bestaande mensen kan creëren.

Satter geeft een lijst met kenmerken die de foto verdacht maken: de vage achtergrond, verschillende kleur van de ogen, een onscherpe oorbel, de vage contouren van het haar.

Wie er achter de vriendelijk glimlachende nep-mens zit, is onduidelijk. Berichten via het sociale netwerk en e-mails naar een adres in haar profiel leverden niets op. Kort daarna verdween 'Katie Jones' van het netwerk.

Voordat dat gebeurde was AP de connecties van de vrouw al nagegaan. Er zat een adviseur van een senator tussen, een econoom die kans maakt op een plek bij de Amerikaanse centrale bank en een topman van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

"Ik accepteer elk verzoek dat ik krijg", zegt econoom Paul Winfree, een van de connecties, met lichte gêne. "Ik ben waarschijnlijk de slechtste gebruiker in de geschiedenis van LinkedIn."

Een docent aan een Zwitserse universiteit zegt iets langer te hebben getwijfeld. "Ik weet nog dat ik aarzelde. Maar toen dacht ik: het kan toch geen kwaad?"

Vooraanstaande spelers

Maar het kwaad kan zich sluipend voltrekken. Door de relaties met zulke vooraanstaande spelers in Washington wordt het profiel eerder serieus genomen. Daarmee stijgt de waarde van de nep-persoon.

Recentelijk nog werd een oud-CIA-agent tot 20 jaar cel veroordeeld omdat hij geheimen doorspeelde aan een Chinese spion, die hem via LinkedIn had benaderd.

Het sociale netwerk zegt nepprofielen geregeld te verwijderen: dit jaar zijn het er al duizenden. Een woordvoerder raadt verder aan alleen connecties te maken "met mensen die je persoonlijk kent en vertrouwt".