Problemen bij Britse en Belgische stembureaus: 'Hoe kan dit?'
In tegenstelling tot Nederland zijn de verkiezingen voor het Europarlement gisteren niet overal soepel verlopen. Door administratieve chaos waren er in het Verenigd Koninkrijk problemen voor kiezers uit andere EU-landen. Ook Belgische expats die verspreid over de EU wonen, stonden voor een onaangename verrassing.
"Ik kwam bij het stembureau en zag dat mijn naam, doorgestreept, op een lijst stond. Niemand had mij verteld dat ik een extra formulier in moest vullen, hoe kan dit?"
Deze in Spanje geboren inwoner van de Britse stad Southampton is een van de duizenden die zeggen dat ze plots niet konden stemmen. Onder #DeniedMyVote lieten buitenlanders die in het VK wonen weten dat het stemproces administratief in de soep loopt. Universitair docent Thiemo Fetzer van University of Warwick besloot een database aan te leggen van alle klachten.
Inmiddels heeft Fetzer van ruim honderd expats aanvullende informatie gekregen. De klachten zijn volgens hem in drie categorieën op te delen:
- Expats die niet of te laat waren geïnformeerd over een extra formulier dat ze moesten invullen.
- Britten die vanuit het buitenland wilden stemmen, maar te laat hun stempas kregen.
- Expats die in het VK wonen, alle formulieren hadden ingevuld, maar waarvan de administratie niet op tijd was verwerkt.
"De grootste problemen hebben te maken met formulier UC1", zegt de onderzoeker aan de telefoon. Dit formulier moesten EU-burgers vooraf invullen om te mogen stemmen. "Maar het lijkt erop dat gemeenten gefaald hebben iedereen daarvan op de hoogte te stellen. In sommige gevallen claimen gemeenten zelfs dat ze wel een brief over UC1 hebben gestuurd, terwijl mensen zeggen nooit iets te hebben ontvangen."
In andere gevallen hadden expats juist een brief ontvangen dat alles in orde was. Terwijl gisteren bij het stembureau bleek dat ze toch echt UC1 hadden moeten invullen. Gisteren sprak de NOS met een Nederlander die dit overkwam. Volgens haar was het een "enorme chaos" bij het stemlokaal,
Hoewel het nog te vroeg is om conclusies te trekken, de klachten moeten nog nader onderzocht, rijst wel het beeld van een administratieve chaos bij de verantwoordelijke instanties. Op de achtergrond speelt dat vanwege de brexitperikelen pas op 7 mei duidelijk werd dat de Britten mee zouden doen aan de verkiezingen.
Nu dreigt een rechtszaak tegen Britse regering, schrijven Britse kranten. Een actiegroep die opkomt voor de ongeveer drie miljoen niet-Britse EU-burgers in het VK had al voor de verkiezingen gewaarschuwd dat het fout zou gaan. Deze groep zegt duizenden klachten te hebben ontvangen, maar denkt dat het aantal gedupeerden veel hoger is.
Stemmentellers voor gesloten deur
In Nederland zijn voor zover bekend geen grote problemen geweest. Er waren wel kleine incidenten, zo had aantal mensen geen kandidatenlijst gehad, laat een woordvoerder van de Kiesraad weten. Ook waren er meldingen van GeenPeil-vrijwilligers die gisteravond voor een gesloten deur stonden. Zo'n 1500 van deze stemmentellers hadden zich online gemeld om op stembureaus aanwezig te zijn bij het voorlezen van de uitslag.
Sommige Nederlanders die buiten de EU wonen kregen hun stempas te laat. Maar dat gebeurt elk jaar, zegt een woordvoerder van de gemeente Den Haag. Daar hadden zo'n 60.000 Nederlanders die in het buitenland wonen zich geregistreerd voor de Europese verkiezingen.
Ook problemen voor Belgen in het buitenland
Bij onze zuiderburen waren er meer complicaties volgens dagblad De Morgen. Belgen in het buitenland konden gisteren namelijk ook stemmen. Voor de federale verkiezingen in eigen land en voor het Europarlement. Maar volgens de krant ontdekten veel Belgische expats pas op het consulaat dat ze niet geregistreerd stonden voor de Europese verkiezingen.
"Overal is het dezelfde chaos", zei een van de expats tegen de krant. Hij hoorde van landgenoten in Oostenrijk, Letland, Duitsland, Luxemburg en Italië dat ze daar tegen hetzelfde probleem aanliepen. Volgens de krant hadden 123.000 Belgen in andere EU-landen zich geregistreerd voor de federale verkiezingen. Amper een procent daarvan had zich ook voor de Europese verkiezingen aangemeld.
Daar is namelijk een aparte registratie voor nodig als je op Belgische partijen wilt stemmen. Maar dat staat niet in de brief van de overheid. "Belgen die binnen de EU verblijven, worden volgens de geest van de Europese integratie aangemoedigd te stemmen op lokale lijsten", zegt een woordvoerder van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken tegen de NOS.
De ongeregistreerde Belgische expats kunnen volgens de woordvoerder wel alsnog meedoen aan de Europese verkiezingen in het land waar ze wonen. "Maar de reacties doen vermoeden dat velen pas in in het stemhokje tot die ontdekking kwamen", schrijft de krant.
De Europese Parlementsverkiezingen duren nog tot en met zondag. In dit plaatje kun je zien wanneer welk land aan de beurt is. Als alle lidstaten zijn geweest komen zondagavond de uitslagen.
