'Mestfabrieken frauderen op grote schaal met afval en subsidies'
Mestfabrieken zijn de spil in een omvangrijke fraude met afval en subsidies, blijkt uit een vertrouwelijk rapport dat NRC verkreeg via de Wet openbaarheid van bestuur. De fabrieken verwerken vaak illegaal chemisch afval en dat kan tot grote risico's leiden voor mens en milieu.
De fabrieken zouden eigenlijk mest en maïsafval, gras en schillen moeten vermengen tot nieuwe duurzame producten als biogas en mestkorrels. Dit proces wordt co-vergisting genoemd. In de praktijk worden echter vaak slachtafval, zware metalen, afvalwater, verfslib en andere chemische stoffen toegevoegd.
Die giftige stoffen belanden zo in de bodem, grondwater en voedsel. Dat leidde er bijvoorbeeld toe dat opsporingsdiensten sporen van xtc vonden in planten op een maïsveld.
Gesjoemel met subsidies
Het rapport is in 2016 opgesteld door de politie, het Openbaar Ministerie en provincies. In het document staat dat er structureel en op grote schaal fraude wordt gepleegd met subsidies. Het mengen van mest "gaat al lang niet meer alleen om het duurzaam opwekken van energie. Het gaat ook om geld; om veel geld", is een van de conclusies.
De mestfabrieken zijn vaak niet rendabel en worden overeind gehouden met overheidsgeld. Namens het ministerie van Economische Zaken verdeelde de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in tien jaar tijd een kwart miljard euro onder eigenaren van 115 mestverwerkers.
Ondernemers plegen bijvoorbeeld fraude door voor een lage prijs een failliete mestfabriek op te kopen en de miljoenen aan subsidies door te laten lopen.
De RVO, die meewerkte aan het rapport, toetst ondernemers in de mestsector niet op integriteit, schrijft NRC. Ook wordt volgens de krant geen actie ondernomen als een installatie vaak van rechtspersoon wisselt, terwijl dat op fraude kan duiden.
Nog steeds fraudesignalen
Het OM zegt dat het rapport "onverminderd relevant en actueel is". Bij het OM en de politie komen nog steeds signalen binnen over mogelijke fraude. Er lopen meerdere onderzoeken. Begin juli verschijnen bij een regiezitting 20 ondernemers uit de mestsector voor de rechter. Ze worden verdacht van gesjoemel bij de mestverwerking.
In een brief die gisteren werd verstuurd naar de Kamer schrijft minister Wiebes van Economische Zaken dat de overheid stopt met het verstrekken van subsidies voor nieuwe projecten met co-vergisting. Als een bedrijf al eerder subsidie heeft gekregen, die nu nog loopt, wordt dat niet stopgezet.
Wiebes schrijft dat er maar twee vergistingsbedrijven zijn waar een vermoeden van fraude is. In oktober 2017 werden twee bedrijven uit Limburg doorzocht door de politie. De firma's zouden meer dan een miljoen euro hebben verdiend met fraude met mest en afvalstoffen in een vergistingsinstallatie.
In een Kamerdebat wilde Wiebes er verder niet veel over zeggen: "Het ligt voor een deel bij justitie. Ik moet hier niet proberen daar nu het laatste woord over te hebben."
