Artsen zonder Grenzen vreest overslaan ebola naar miljoenenstad
Hulporganisatie Artsen zonder Grenzen is bang dat de ebola-uitbraak in de noordoostelijke provincies Noord-Kivu en Ituri in de Democratische Republiek Congo overslaat naar de miljoenenstad Goma. Die ligt op de grens met Rwanda. De Nederlandse tak van AzG stuurt daarom een gezondheidsadviseur naar het land.
De ebola-uitbraak, die nu tien maanden duurt, heeft al ruim 1000 levens geëist. De Wereldgezondheidsorganisatie meldde vandaag een officieel dodental van 1008. Het totale aantal bevestigde of waarschijnlijke gevallen van de infectieziekte staat op zo'n 1500. Twee derde van alle patiënten sterft aan de infectieziekte.
Gezondheidsadviseur Ronald Kremer gaat eerst naar de provincie Zuid-Kivu. Daar heerst geen ebola, maar zijn er wel problemen door allerlei andere infectieziekten als mazelen. Daarna gaat hij een paar dagen naar Goma en Noord-Kivu. "Dan ga ik kijken hoe de zaken ervoor staan daar", zei Kremer vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik ben er ook net een week geweest. Het leek daar een tijdje de goede kant op te gaan, maar de laatste weken gaat het aantal ebola-gevallen per dag omhoog. En dat is erg zorgelijk."
In de laatste week van april kwamen er 126 bevestigde ebola-gevallen bij en 83 nieuwe sterfgevallen. Dat was meer dan in enige andere week sinds het uitbreken van de epidemie. Na de uitbraak waardoor in 2014 in de West-Afrikaanse landen Liberia, Guinee en Sierra Leone ruim 11.000 mensen omkwamen, is deze uitbraak in Congo de grootste ooit.
Geweld en wantrouwen
Die stijging heeft veel te maken met het aanhoudende geweld in de regio. Allerlei milities bestrijden elkaar. De speciale ebola-behandelcentra worden geregeld aangevallen. Daarbij zijn ook herhaaldelijk artsen en verpleegkundigen gedood. Twee weken geleden nog doodden militieleden een arts in het universiteitsziekenhuis in Butembe. Twee verpleegkundigen raakten gewond.
De behandelcentra zijn cruciaal in de bestrijding van ebola. Patiënten worden er geïsoleerd en krijgen de juiste behandeling. De beveiliging van de behandelcentra is intussen opgevoerd, maar dat betekent een extra drempel om (mogelijke) patiënten binnen te krijgen, omdat die weinig vertrouwen hebben in het leger en de politie. "Het belangrijkste is om de mensen mee te krijgen", vindt Kremer, "zodat ze op tijd hulp zoeken als ze ziek geworden zijn. En dat blijkt op dit moment heel erg problematisch."
Het wantrouwen in alle autoriteiten is groot. De overheid heeft al jaren weinig te vertellen in dit strijdgebied van milities. Bovendien wordt de aanpak van de uitbraak bemoeilijkt door geruchten dat de regering in het 2000 kilometer verderop gelegen Kinshasa zelf het ebola-virus gemaakt heeft of dat de regering ebola inzet om de bevolking in het gebied uit te roeien
"Ik kan me dat wantrouwen gedeeltelijk wel voorstellen", aldus Kremer. "Het is een provincie waar heel veel onveiligheid is geweest en waar mensen doodgaan aan malaria, cholera, mazelen, ondervoeding en daar komt nu ebola bij. Voor ebola is wel heel veel aandacht. Maar tegelijkertijd zeggen mensen: waar waren jullie eerder toen onze kinderen doodgingen, toen onze moeders doodgingen, toen onze vrouwen doodgingen. En er is heel veel onbegrip over de ziekte."
Vaccin
In Oost-Congo hebben tot nu toe zo'n 110.000 mensen uit de omgeving van (waarschijnlijke) ebola-patiënten een experimenteel vaccin gekregen om hen tegen de ziekte te beschermen. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO kondigde vandaag aan een tweede experimenteel vaccin te gaan gebruiken in Congo.
Ebola is in het land geen onbekend verschijnsel. Dit is al de tiende bekende uitbraak in het land. Maar alle eerdere uitbraken waren van beperkte omvang en deden zich voor in afgelegen en vreedzame gebieden, waardoor ze relatief makkelijk in te dammen waren.