Duitsers in hun maag met 'alleingang' in Libië

Door buitenlandredacteur Achille Prick

"Angela Merkel zal hier nog heel lang de prijs voor betalen", citeert dagblad Le Parisien een Franse topdiplomaat. Hij doelt op de Duitse weigering om mee te doen aan de militaire operatie tegen Libië. Internationaal hebben de Duitsers zich buitenspel gezet. Daar lijken ze nu best spijt van te hebben. Zeker nu ook in Duitsland zelf steeds meer kritiek komt op de Duitse alleingang.

De Duitse minister van buitenlandse zaken Guido Westerwelle is niet de ster van de regering. Integendeel, de liberaal heeft eigenlijk nooit kunnen overtuigen. Toen kwam de Arabische lente. Westerwelle hoorde bij de eerste politici die het verzet in onder meer Tunesië, Egypte en ook Libië van harte ondersteunden. Het deed zijn imago geen kwaad. Hij pleitte meteen voor militaire maatregelen in Libië.

Groot was de verrassing dan ook, toen de Duitsers zich in New York onthielden van stemming over VN-resolutie 1973. De resolutie voor een vliegverbod boven Libië en een wapenembargo. "Er is geen duidelijk einddoel, we willen niet in een eventuele grondoorlog betrokken worden", luidde het verweer van Westerwellle en bondskanselier Merkel. Duitse deelname aan de operatie was al helemaal onbespreekbaar.

Schande

"Een grote schande", reageerde Joschka Fischer, partijcoryfee van de Groenen. Onder zijn bewind als minister van buitenlandse zaken werden voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog Duitse troepen ingezet bij gevechtshandelingen in het buitenland. Dat was in 1999 in Kosovo. Fischer begrijpt niets van de terughoudendheid van de huidige regering.

Hij is niet de enige. Inmiddels heeft een leger van politici, diplomaten en oud-militairen kritiek op de Duitse regering van CDU/CSU en FDP. "De Duitsers hebben wapens geleverd aan Kadhafi en met die wapens bedreigt hij nu zijn onderdanen", bepleit parlementslid Omid Nouripour (Groenen) Duitse deelname aan de operatie tegen Libië.

Kritiek op Merkel en haar regering komt ook uit eigen kring. "We staan nu in het rijtje China, Rusland", zei het prominente CDU-parlementslid Ruprecht Polenz. Die landen onthielden zich ook van stemming. "En dat is het verkeerde rijtje", voegde Polenz daar aan toe. Ook uit de liberale FDP klinkt veel kritiek. "We laten onze partners in de kou staan", aldus een prominente FDP'er.

Verkiezingen

Hoe is de regering-Merkel dan tot haar besluit gekomen om zich te onthouden van stemming over militaire actie tegen Libië? Er lijkt geen andere verklaring dan dat er belangrijke regionale verkiezingen op het programma staan. CDU en FDP staan op zwaar verlies, er heerst blinde paniek. Een meerderheid van de Duitsers is tegen de Duitse inzet in Afghanistan, dus 'een nieuwe militaire operatie in Libie zal ook wel niet populair zijn', moeten de strategen van CDU en FDP hebben gedacht.

Afgezien dat het zelfs binnenlands niet zo simpel blijkt te liggen (veel Duitsers vinden dat er moet worden opgetreden tegen "de schurk uit Tripoli") heeft de Duitse regering met dit standpunt een puinhoop gemaakt van haar buitenlandpolitiek. Het naoorlogse Duitsland heeft nog nooit zo alleen gestaan. Dat is schrikken, want een alleingang in de buitenlandpolitiek is een taboe. Met twee wereldoorlogen in het achterhoofd weten de Duitsers als geen ander waar dat toe kan leiden.

Als goedmakertje heeft de Duitse regering nu besloten extra Awacs-vliegtuigen en manschappen naar Afghanistan te sturen. Om de NAVO-landen die daar opereren, en nu ook actief zijn bij Libië, te ontlasten. Maar dat besluit lijkt het allemaal nog erger te maken. Waarom wel oorlog voeren in Afghanistan en niet in Libië? De Duitse regering lijkt verstrikt geraakt in de altijd nauw luisterende verhouding tussen actuele buitenlandpolitiek en haar nog immer drukkende oorlogsverleden.