Brandgevaar: Nederlandse kerken zijn goed verzekerd
De Sint-Laurentius kerk in Weesp, de Sint Urbanuskerk in Amstelveen en de Corneliuskerk in Limmen: het zijn een paar Nederlandse kerken die de afgelopen jaren werden getroffen door een (deels) verwoestende brand.
Maar waar in Frankrijk particuliere geldschieters momenteel honderden miljoenen lappen voor de restauratie van de door vlammen verwoeste Notre-Dame in Parijs, zijn het in Nederland vooral verzekeraars die in actie komen na zo'n ongeluk.
Verantwoordelijkheid
Naar schatting is zo'n 97 procent van alle Nederlandse kerken verzekerd tegen onder meer brandschade. Driekwart van die kerken is klant bij Donatus, in Rosmalen, dat al sinds 1852 specifiek kerken verzekert tegen schade.
Dat Nederlandse kerkbesturen graag het zekere voor het onzekere nemen, komt volgens de maatschappij doordat de parochie of gemeenschap hier verantwoordelijk is voor de kerken. Zij betalen alles zelf - dus ook eventuele brandschade aan het gebouw.
In Frankrijk is dat anders: daar staat de staat garant en hebben parochies het vruchtgebruik, zegt directievoorzitter bij Donatus, Alphons van der Voorn.
Bekijk hier hoe een groot deel van de Notre-Dame gisteren afbrandde en hoe groot de schade is:
In Frankrijk vormt de overheid voor kerken dus een vangnet. Waar dat ontbreekt, zoals in Nederland, zijn kerkbesturen genoodzaakt om zelf de zaken goed op orde te hebben. Daarin verschillen kerken niet zoveel van andere zaken die we doorgaans ook verzekeren, zoals een huis, zegt Bert Sonneveld, voorzitter van de Federatie van Assurantieclubs.
"Kerken kun je qua gebouw vergelijken met groot winkelcentrum of een groot appartementencomplex. Het verschil is wel dat kerken vaak ouder zijn en dat er houtelementen in verwerkt zijn, bijvoorbeeld in het dak zoals bij de Notre-Dame. Daardoor is het risico op brand groter."
Maar het is niet zo dat de verzekeringspremie op oude gebouwen automatisch hoger is, dan die van nieuwe, zegt Sonneveld "Er wordt vooral gekeken naar het risico, de kans en de impact van zoiets als een klein brandje. Kan het direct overslaan, en wat is de kans op totaalverlies? Als er bijvoorbeeld sprake is van compartimenten waardoor de brand wordt beperkt, valt de schade uiteindelijk vaak enorm mee. De kans op totaalschade, waarbij een kerk volledig uitbrandt, is nihil."
Onbetaalbaar
Vanwege de kleine kans op totaalschade worden kerken dus bijna nooit volledig verzekerd. Dat heeft dus ook te maken met de kosten: volledige dekking waarbij elke baksteen of zuil en alle kunstwerken zouden worden terugbetaald bij schade zou onbetaalbaar zijn voor de kerkbesturen van met name de grotere monumentale kerkgebouwen.
Fons van Aart is lid van het parochiebestuur en de commissie beheer van de Sint-Janskathedraal in Den Bosch. "Je kunt een kerkgebouw als dit nooit all risk verzekeren, de premie is dan niet op te brengen. Wij zijn wel goed verzekerd, alleen niet op alle vlakken voor de volle honderd procent."
En mocht er dan wel een gigantische brand uitbreken zoals bij de Notre-Dame - heeft een grote Nederlandse kerk dan geen gigantisch probleem? "Van dat soort kerken, waarvan we er ook een aantal in Nederland hebben, weten we zeker dat als zoiets gebeurt het dan wordt herbouwd", verzekert Alphons van der Voorn. "Dan komen de crowdfunding-acties zoals je ook ziet in Frankrijk. Nu zijn er al honderden miljoen bijeen geraapt door Franse particulieren. Eerlijk gezegd denk ik dat ze daarmee al een heel eind komen."
De Nederlandse kunsthistoricus Lisa Drewes is vaak in Parijs en kent de Notre-Dame goed. Ze houdt haar hart vast over hoe de kerk er van binnen aan toe is:
