De Italiaanse olijfolie dreigt dit jaar op te raken, fraude ligt op de loer

Giulia Cappelli legt een takje in haar hand van een van de honderden olijfbomen in haar gaard. "Die kleine knopjes die je tussen de blaadjes en de steel ziet, die waren vorig jaar kapotgevroren." De datum weet ze nog heel goed: "26 februari 2018."

Voor veel mensen in Rome was dat een geweldige dag. Het sneeuwde voor het eerst in zes jaar. Maar ruim 40 kilometer verderop in het olijfboomrijke dorpje Montelibretti maakte Giulia zich op voor een dramatische oogst. Het bedrijfje van haar vader, oom en haarzelf perst jaarlijks normaal gesproken zo'n 5000 liter extra vergine olijfolie. "Maar na een paar dagen vrieskou waren bijna al onze bomen beschadigd. We verloren ongeveer 30 tot 40 procent van onze oogst."

Heel Italië had in 2018 te maken met weerextremen. Daar komt bovenop dat in het Zuid-Italiaanse Puglia al jarenlang de Xylella fastidiosa-bacterie de olijfbomen vernielt. Die twee factoren hebben dit jaar voor een extreem lage olijfolieproductie gezorgd. Met 185.000 ton is er 57 procent minder extra vergine olijfolie geproduceerd dan vorig jaar.

Het is de laagste opbrengst in 25 jaar en volgens boerenorganisatie Coldiretti dreigt de Italiaanse olijfolie dit jaar zelfs op te raken. Giulia denkt dat dat wel los zal lopen. "Maar de prijs van pure Italiaanse olijfolie is wel gestegen. Een fles kost bij mij normaal 8 tot 10 euro. Dat is dit jaar 10 tot 12 euro."

Fraude

De Nederlandse liefhebber van 100 procent Italiaanse olijfolie gaat dat dus merken. Maar die moet ook oppassen: producenten, importeurs en deskundigen hebben zich dit weekend verzameld in Triëst voor het jaarlijkse olijfoliefestival Olio Capitale. Daar wordt ook gesproken over fraude in tijden van lage productie.

"Er zijn veel mensen die nu lage kwaliteit olie uit andere landen halen en dat voordoen als Italiaanse olijfolie", zegt Enrico Lupi, de voorzitter van de Nationale Olijfolie Vereniging. "Daarom moet de consument ook altijd goed op het etiket kijken waar hun olie vandaan komt."

En zelfs dan is het opletten geblazen, want Italië importeert sowieso veel olijfolie uit het buitenland. Vaak voor eigen gebruik, maar vaak bottelt men de olie in Italië om het dan in het buitenland te verkopen. "Dan denk je dat je Italiaanse olijfolie koopt, maar het is buitenlandse olijfolie in Italiaanse flessen."

Maar dat is niet eens het grootste probleem van de lage productie. Het is vooral de concurrentiepositie van Italië. Spanje is veruit de grootste producent van extra vergine olijfolie. Italië staat nu tweede, maar vooral de Grieken, Tunesiërs en Marokkanen komen steeds dichterbij. "En het wordt moeilijk voor Italië om te concurreren op de wereldmarkt", zegt landbouwdeskundige Paolo Permegiani. "Want Spanje en Griekenland maken olijfolie van misschien wel dezelfde kwaliteit, maar voor een lagere prijs."

Bekijk de reportage van correspondent Mustafa Marghadi:

De Italiaanse economie leunt voor een groot deel op export van typisch Italiaanse producten. Met ruim 450 miljard euro aan geëxporteerde producten slaat de handelsbalans ruim positief uit. Maar met een economie die technisch gezien in recessie is, kan Italië zich absoluut geen tegenslag veroorloven.

Giulia vindt dan ook dat de Italiaanse regering wat meer aan de boeren mag denken en de economische gevolgen van klimaatverandering. "Vorig jaar op 26 februari vroor het, dit jaar was het 20 graden", zegt ze. "Alles waar we in de wereld om bekend zijn komt uit deze grond", zegt Giulia terwijl ze naar haar boomgaard wijst. "Wat aandacht van onze regering is onontbeerlijk."

Prioriteiten

Maar de regering in Rome houdt zich voorlopig bezig met andere onderwerpen. Migratie en veiligheid heeft op dit moment de prioriteit. Giulia moet dus vertrouwen op de weergoden. Ze kijkt naar de kleine knopjes tussen de blaadjes en de steel. "Als alles normaal blijft, hebben we komend jaar weer een prima oogst."