Kroatische vrouwen voeren campagne 'Doorbreek de Stilte' voor het parlement in Zagreb (archief oktober 2018)
NOS Nieuws

Kroatische vrouwen: 'Stop gynaecologisch geweld’

"Het waren de dertig verschrikkelijkste minuten van mijn leven." Parlementariër Ivana Nincevic-Lesandric zal nooit vergeten hoeveel pijn het deed toen haar baarmoeder werd schoongeschraapt zonder narcose of zelfs plaatselijke verdoving.

"Ze bonden mijn handen en voeten vast aan de operatietafel en begonnen de operatie. Ik had geen idee wat er zou gebeuren", vertelt ze over de ervaring die haar leven zou gaan tekenen. Ze was bijna drie maanden zwanger, maar kreeg bloedingen en ging naar het ziekenhuis voor een controle. Daar bleek dat ze een miskraam had gehad.

Wat er vervolgens gebeurde, in het ziekenhuis in haar woonplaats Split, beschrijft ze als iets barbaars, een trauma dat ze nooit meer zal kwijtraken. "Ik voelde elke seconde van de operatie. De pijn was verschrikkelijk."

Ivana Nincevic-Lesandric vertelt hoe ze na een miskraam werd gecuretteerd zonder verdoving:

'Ze bonden mijn handen en voeten vast. Een trauma voor de rest van mijn leven'

Toen ze daar lag, wist ze nog niet dat haar nachtmerrie jaren later het startschot zou worden voor een landelijke campagne tegen bevallingsgeweld en andere problemen met medische zorg aan vrouwen in Kroatië.

Door haar verhaal in het parlement te vertellen schudde ze het land wakker over de praktijken in publieke ziekenhuizen in Kroatië. Iets waar eerder zelden over werd gesproken en wat als een taboeonderwerp werd beschouwd.

Dit soort dingen gebeuren niet in Kroatische ziekenhuizen.

Minister van Gezondheid

De reactie van de minister van Gezondheid op haar verhaal in het parlement maakte veel vrouwen woedend. "Dit soort dingen gebeuren niet in Kroatische ziekenhuizen", zei hij ferm tegen Nincevic-Lesandric. "Je kunt me je medische dossier geven, dan kijk ik ernaar." De Kamervoorzitter kapte haar af en zei dat hij haar verhaal te privé vond voor het parlement en dat mensen zich er ongemakkelijk door voelden.

Traumatische verhalen

Kort erna ontstond het idee voor een campagne met de hashtag 'Prekinimo utnju': 'Doorbreek de Stilte' over gynaecologisch geweld. Daniela Drancic van de ngo Roda begon de actie. "Het soort reacties als in het parlement krijgen Kroatische vrouwen continu als ze vertellen dat ze iets is overkomen, of het nu in het ziekenhuis is, op straat of in een relatie", zegt ze.

Drancic riep vrouwen via sociale media op hun verhalen te delen. In een weekend kwamen ruim 400 handgeschreven brieven binnen.

De brievenschrijfsters, allemaal anoniem, vertelden over traumatische ervaringen bij gynaecologen, bij vruchtbaarheidsbehandelingen, in de zwangerschap en tijdens de bevalling. De verhalen lopen uiteen, vertelt Drancic. "Behandelingen zonder verdoving worden veel genoemd. Veel vrouwen vertellen over onverdoofd inknippen en hechten bij de bevalling."

De brieven gingen ook over de manier waarop vrouwen bejegend werden tijdens hun bevalling. "Hij zei dat ik me niet moest aanstellen, want dan had ik negen maanden geleden mijn benen maar bij elkaar moeten houden."

'Communicatieproblemen'

De campagne bereikte vrouwen in het hele land. Al gauw werd het Kroatië's eigen #MeToo-beweging genoemd. Naar aanleiding ervan kwam de VN in februari met een rapport waarin Kroatische autoriteiten worden opgeroepen dit soort onmenselijke praktijken te stoppen.

Uit een recente peiling in opdracht van Roda blijkt dat één op de drie Kroatische vrouwen weleens een traumatische ervaring heeft gehad in de vrouwenzorg. Eerder tekenden 5000 Kroatische vrouwen een petitie die opriep voor verbetering van gynaecologie-afdelingen in ziekenhuizen.

Het ministerie van Gezondheid zegt in een schriftelijke reactie aan de NOS dat bij inspecties in ziekenhuizen geen onregelmatigheden zijn gevonden, en dat het op basis van anonieme brieven weinig kan doen. Wel laat het ministerie weten dat er problemen zijn in de communicatie tussen medisch personeel en patiënten, en dat daarvoor een actieplan wordt opgesteld.

Net als in Roemenië is in Kroatië het wegtrekken van medisch personeel een probleem, zegt gynaecoloog Jasenka Gruji Koracin, die in Zagreb een privékliniek runt. Ze krijgt regelmatig vrouwen in haar kantoor die slechte ervaringen hebben gehad in publieke ziekenhuizen. Medisch personeel gaat naar het buitenland voor betere werkomstandigheden en betere salarissen. "Dat zijn juist de progressieve jonge mensen die het systeem zouden moeten veranderen," zegt ze.

Die artsen zijn onbeschoft en ongemanierd.

Jasenka Gruji Koracin

Koracin zegt dat behandelingen bij de bevalling wel degelijk met verdoving zouden moeten gebeuren, ook in Kroatië. Ze spreekt er schande van en schaamt zich voor haar collega's die vrouwen slecht behandelen. Ze wijt het aan een conservatief en ouderwets klimaat in medische instellingen. "Die artsen zijn onbeschoft en ongemanierd", zegt ze. "Ze gedragen zich paternalistisch, ze hebben geen besef van de moderne tijd. Ze denken dat ze goden zijn. De patiënt moet gewoon luisteren."

Ze is ervan overtuigd dat dit soort praktijken vooral vrouwen raken. "Kroatië is een diep religieus katholiek land", zegt ze. "Onze mannen zien vrouwen nog steeds als ondergeschikt en tweederangs burgers. Gelijkheid bestaat alleen op papier."

Volgens Nincevic-Lesandric is het van belang dat vrouwen zich uitspreken. Dat geldt voor Kroatië, maar ook voor andere landen in de regio, zegt ze. "Vrouwen hebben het gevoel dat ze niet mogen klagen. Wij denken dat we niet mogen praten over de baarmoeder. En als je er niet over praat, dan kunnen ze daar beneden in feite doen wat ze willen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl