Top in Israël afgeblazen na rel om WO II-uitspraken

Een top van Israël met vier Midden-Europese landen in Jeruzalem is afgeblazen na uitspraken van de Israëlische premier Netanyahu en zijn minister van Buitenlandse Zaken over de rol van Polen in de Tweede Wereldoorlog. Minister Katz zei, op de dag dat hij werd aangesteld als minister, dat "Polen hebben gecollaboreerd met de nazi's". Daarbij citeerde hij oud-premier Shamir die ooit zei dat Polen "het antisemitisme met de paplepel ingegoten hebben gekregen".

Daarop trok de Poolse premier zijn delegatie terug en werd de top geannuleerd. De premiers van Hongarije, Slowakije en Tsjechië, de drie andere leden van de zogeheten Visegrad-groep, zullen nu bilaterale ontmoetingen met de Israëlische regering hebben.

Netanyahu had de top nog geroemd als een belangrijke stap om de banden met deze landen aan te halen. De landen zouden een bondgenoot kunnen zijn op het internationale toneel, waar Israël veel kritiek krijgt over het optreden in de bezette Palestijnse gebieden.

De rel begon overigens met een opmerking van Netanyahu. In The Jerusalem Post verkondigde hij vorige week dat "Polen samenwerkten met de nazi's", als reactie op een suggestie van de krant dat hij historische gebeurtenissen zou afzwakken. Netanyahu was naar eigen zeggen verkeerd geciteerd. Hij sprak niet over de Polen of het land Polen, maar bedoelde collaborateurs onder de Poolse bevolking, benadrukte hij.

De Poolse overheid, die vrijdag de Israëlische ambassadeur op het matje riep, vond dat geen bevredigende verklaring. Premier Morawiecki besloot niet zelf naar Israël te gaan, maar zijn minister van Buitenlandse Zaken te sturen. Na Katz' uitspraken trok ook die laatste zich terug. Op sociale media reageren Polen op de uitspraken van de Israëlische politici onder de hashtag #saynotoracism.

Holocaust-wet

De Poolse rol in de Holocaust ligt zeer gevoelig in Polen. Vorig jaar werd een wet aangenomen die verbiedt om te suggereren dat Polen medeschuldig is aan de Jodenvervolging. Het is verboden te spreken van "Poolse concentratiekampen". Kampen als Auschwitz, Treblinka en Sobibor waren Duitse kampen op bezet Pools grondgebied, wordt benadrukt. In eerste instantie maakte de Holocaust-wet celstraffen mogelijk, later werd het afgezwakt naar een verbod waar geen straf op staat.

Voor de Tweede Wereldoorlog woonde in Polen de grootste Joodse gemeenschap ter wereld. Van de naar schatting 3,3 miljoen Joden werden er 3 miljoen vermoord. Ook zo'n 3 miljoen andere Polen vonden de dood.