Nederland praat over de curlingmoeder, want 'stereotypering is menselijk'

• Rebecca van Dam

  redacteur Online

Trendwatchers, moederblogs en sociologen kenden het begrip al, maar sinds de uitzending van De Luizenmoeder gisteravond is het begrip 'curlingouder' nu ook bij het grote publiek bekend. Bijna vier miljoen mensen zagen de eerste aflevering van het tweede seizoen. Op sociale media werd de term onder de hashtags #curlingouder en #curlingmoeder al gauw enthousiast ontvangen.

'Curlingouder' verwijst naar het type ouder dat alle obstakels voor het kind uit de weg veegt, net als tijdens de sport curling op de ijsbaan gebeurt. Ouders die hun kinderen alle moeilijkheden willen besparen, tot aan elastiek in de broek toe zodat ze geen knopen en ritsen open hoeven te maken. Het zijn de ouders die de Sinterklaas-surprises voor de kinderen maken, de spreekbeurt voorbereiden en met de juf praten als het kind ruzie heeft, in plaats van dat het kind het zelf oplost.

Duidelijkheid

Tegenovergestelde van de curlingmoeder (ook wel controlfreak of perfectionist genoemd) is de loedermoeder, inmiddels een eretitel waar zelfs een jaarlijkse verkiezing aan is verbonden. De loedermoeder (ook bekend als de laissez-faire of chaoot) laat haar kinderen met verschillende sokken naar school gaan, kent alle McDonald's-medewerkers bij naam en weet niet of haar kind huiswerk heeft.

"Zo lang als er mensen zijn, bestaan er stereotypen, zeker ook in het moederschap", zegt hoogleraar sociologie Peter Achterberg. "Er is altijd behoefte geweest om duidelijkheid te creëren over wie je precies bent en wat je plaats is in de maatschappij. Mensen hebben er behoefte aan zich een bepaalde rol aan te meten en daarnaar te gaan leven."

Dat onderschrijft emeritus-hoogleraar Rob Vinke. "Stereotypering is menselijk. Het is gebaseerd op voorkeur, gelijkheid en wat begrijpelijk is. Het biedt veiligheid, maar tegelijk is het gevaarlijk, want je sluit er mensen mee uit."

Stereotypen als thuisblijfmoeder, genderneutrale moeder, eco-mama en fitmom helpen vrouwen zich een identiteit aan te meten waar ze trots op zijn, ziet Achterberg. "Kijk bijvoorbeeld naar de identificatie met het fenomeen #fitgirl op Instagram. Alles wat de fitgirl doet, wordt geassocieerd met dat thema. Je gaat zo leven, eten, sporten enzovoorts. Het is duidelijk wat goed en slecht is, en dat geeft structuur."

Vinke kende de term curlingouder ook nog niet, tot gisteravond. "De snelheid waarmee zo'n begrip bekend wordt, is ongekend. Binnen twee dagen weet iedereen wat het betekent."

Hipsters en koude-wortels

Ook op sociale media is het moederschap een dankbaar thema voor hokjesdenkers. De Pinterest Perfect Mom, helikopter-mama, TMI (too much information)-mama, tijgermoeder, koude-wortel-ouder, attachment-parent, akela's en hipstermoeders worden op allerlei forums bewonderd en bekritiseerd.

Achterberg ziet een grote verschuiving in die stigma's. "Vroeger was 'gewoon huisvrouw' een prima identiteit, daar kon je mee aankomen. Dat kun je in deze tijd niet meer zijn. Andersom had alleenstaande moeder destijds een negatieve bijklank, nu wordt zij gezien als sterke, zelfstandige vrouw."

Dat dit soort stereotyperingen louter vrouwen betreft, verbaast Achterberg niet. "Er verandert meer voor vrouwen dan voor mannen. Vroeger was er meer duidelijkheid over ieders rol. Nu zijn er zoveel meer keuzes die vrouwen moeten maken. Daarom staat het thema 'wie ben ik precies?' prangender op hun agenda."

Er is een groot verschil tussen een stereotype dat je jezelf oplegt en het stereotype dat een ander je aanmeet. "Dat is vaak negatief bedoeld, iets wat je niet wil zijn. Het gaat hier vooral om negatieve gedragingen die de persoon zelf niet ziet, maar de omgeving wel. Curlingmoeder is negatief in de zin dat je je kinderen niks leert. Zo'n naam werkt als een soort stigma, en dat stigma wil je niet, daar probeer je van af te komen."

"De sterkste manier om daar vanaf te komen, is humor", meent Vinke. "En daar is De Luizenmoeder sterk in. Humor betekent dat je relativeert en bereid bent verder te kijken dan je eigen vooroordelen."

Hij is dan ook heel benieuwd naar de volgende aflevering. "Gaan de personages mee met de stereotyperingen, of juist niet? Zorgen die stereotypen voor een schisma? Of doorbreken ze dat door samen te werken?"

Op Twitter kwamen er veel reacties op de term 'curlingmoeder':