Terugblik op horrorwinter 1979: 'Het brocht de lu dichter bie mekoar'

Het openbare leven lag volledig plat, dorpen raakten geïsoleerd en huizen gingen schuil achter muren van sneeuw. Voor auto's gold een rijverbod, Schiphol werd voor het eerst stilgelegd en treinen reden niet. Het is deze week 40 jaar geleden dat Nederland te maken kreeg met een horrorwinter.

Vooral in Noord-Nederland waren er barre omstandigheden. RTV Noord vroeg Groningers naar hun belevenissen en kijkt vandaag terug op deze extreme winter van 1979. "Het brocht de lu ook weer wat dichter bie mekoar."

Bekijk hier beelden uit het NOS Journaal van toen, gemaakt in Noord-Nederland. Zet je geluid aan voor de jaren 70-experience:

Een van de verhalen bij RTV Noord is van Hans Hiemstra. Hij werd ontslagen uit het ziekenhuis van Delfzijl omdat zijn arts was ingesneeuwd. Omdat de treinen niet reden, besloot hij naar huis in Oosteinde te lopen, ondanks de Siberische kou.

"Op een gegeven moment schrok ik, want ik merkte dat ik enigszins op en neer ging. Ik bleek boven op het dak van een ingesneeuwde auto te staan. Uiteindelijk ben ik thuis gekomen, waar mijn katten door het huis vlogen. Ze hadden al een paar dagen geen eten meer gehad."

Meerten Huttinga woonde als kind in Lageland. Zijn vader durfde het aan hem met naar auto naar school te brengen, maar zoals zovelen strandden ze al na een kilometer, door de rap groeiende sneeuwduinen. Ook zij moesten lopen.

"Door de striemende ijzige wind was dit haast niet te doen, zeker niet voor mij. In mijn geheugen staat voor altijd gegrift hoe mijn vader tegen de storm in ging. Ik mocht schuilen achter zijn rug. Het eerstvolgende dat ik mij kan heugen, is de muur van sneeuw die ons huis volledig had ingesloten. De enige manier om binnen te komen, was door mijn slaapkamerraam op zolder."

Voor Abe Kampen uit Middelstum waren het mooie dagen 40 jaar geleden: "Ik kon niet naar school en dus ging ik met pa mee. Die werd, zoals alle medewerkers van de toenmalige gemeente Middelstum, ingezet om sneeuw te ruimen. Op de trekker door het dorp, net zolang totdat het door de vele sneeuw niet meer ging."

"In het dorp werd bij sommige huizen van het dak af gegleden met een slee. Op het laatst kwamen de tanks van het leger de straten schoonvegen. In sommige gevallen werden straatlantaarns zonder pardon weggeblazen en ook een enkele auto werd niet ontzien."

Saamhorigheid

In veel verhalen keert ook de saamhorigheid terug die de gedupeerden voelden: buren letten op elkaar, deelden eten of gingen gezamenlijk met de slee voorraden halen. Zo ook Hanna Groen uit Rhederbrug, die aanvankelijk niks van de storm meekreeg doordat ze ziek op bed lag.

Haar man belde dat drie collega's die absoluut naar huis wilden bij haar een tussenstop zouden maken. "Ze hebben zich gewarmd bij de kachel en een paar koppen koffie gedronken en droge sokken, sjaals en handschoenen meegekregen. Ik wilde dat ze bleven, maar die drie heren wilden echt lopend naar huis."

Zelfs toen de sneeuwstorm was gaan liggen, was de ellende nog niet voorbij: het Groninger platteland bleef lang onbereikbaar, doordat men zich eerst richtte op het sneeuwvrij maken van doorgaande wegen. Uiteindelijk verdween de sneeuw en bleven vooral de verhalen. Behalve voor Ariena Smit uit Winschoten: "We hebben er onze Martin aan overgehouden".

Door de harde wind ontstonden er door heel Noord-Nederland metershoge sneeuwduinen. Henk van der Berg uit 't Zandt maakte zich zorgen over twee oude mensen die verderop bij hem in de straat woonden. "Toen wij gingen kijken hoe het met hen ging, zagen we dat de sneeuw tot boven de dakgoot lag. Via de achterdeur hebben we de bewoners bereikt."

"De twee oudjes hadden 's morgens de gordijnen opengedaan, maar het was donker gebleven. Ze dachten dat de wereld was vergaan."

Politieman Reinder Klei worstelde zich te voet door de storm naar het hoofdbureau. Hij kan zich nog druk maken om collega's die belden dat er zoveel sneeuw voor de deur en op het fietspad lag. "Deur? Fietspad? Bij ons konden we de deuren nauwelijks zien of open krijgen en de straat en het fietspad waren vrijwel onzichtbaar."

In de loop van de dag werd via de radio duidelijk dat het noorden helemaal plat was komen te liggen. "Mijn zus zou trouwen, maar dat werd via Radio Noord afgeblazen", herinnert Gineke Munting uit Usquert.