Oud-skispringer Konijnenberg: 'Nykänen blijft sportheld ondanks alles'
De dood van skispringlegende Matti Nykänen, maandag op 55-jarige leeftijd, heeft tot veel geschokte reacties geleid. Ook bij voormalig skispringer Gerrit Jan Konijnenberg, de enige Nederlander die de Fin in wedstrijdverband van dichtbij heeft meegemaakt.
"Het is triest", aldus Konijnenberg. "Het is een leeftijdsgenoot, een sportgenoot en een olympische held. Ondanks het feit dat hij mede door de drank aan lager wal is geraakt, is hij toch een sportheld gebleven."
De 55-jarige Konijnenberg was de eerste schansspringer die voor Nederland actief was op wereldbekerniveau. Hij deed mee aan vijf wereldbekerwedstrijden. Dat deed de Nederlander op bescheiden schaal: zijn beste prestatie was de 108ste plaats in Garmisch-Partenkirchen in 1988.
Het was diezelfde periode in de jaren tachtig dat Nykänen zijn grootste successen boekte. De Fin veroverde zes wereldtitels, won bij de Olympische Spelen in Sarajevo van 1984 goud op de grote schans en werd vier jaar later in Calgary onsterfelijk door als eerste schansspringer drie olympische titels te grijpen: op de kleine en de grote schans en in de teamwedstrijd.
Met drie keer goud werd Nykänen de koning van Calgary, naast koningin Yvonne van Gennip die drie gouden schaatsplakken won.
Wil om te winnen
Konijnenberg was ook op de Spelen in Calgary actief, als voorspringer. Hij was vol bewondering voor de vliegende Fin.
"Absoluut. Ik zat als voorspringer in Calgary naast hem op de schans op het moment dat hij naar goud sprong. Zijn wil om te winnen was prachtig", aldus de Nederlander, die nog steeds actief is in het skispringen.
Vorig jaar deed Konijnenberg nog mee aan de Duitse Masters, waar hij vierde werd. "Het is een mooie manier om het lijf gezond te houden", zegt hij over de binding met de in Nederland nagenoeg verdwenen sport. "Nykänen maakte tot vier jaar geleden ook deel uit van dat circuit."
Nykänen was als sportman al eigengereid, moeilijk te benaderen en bekend om zijn soms vreemde gedrag. Maar hij leefde voor het skispringen en zijn talent was ongekend. Zijn agressieve afzet, zijn perfect voorovergebogen lichaam en zijn tengere postuur zorgden ervoor dat hij verder vloog dan ieder ander.
"Hij sprong met een ongelooflijke kracht en snelheid", vertelt Konijnenberg. "De combinatie daarvan, het hoog afspringen en het snel omzetten in de lucht: daarin was hij uniek. Tegenwoordig is het een andere sport geworden, veel professioneler dan in 1988."
Konijnenberg woont tegenwoordig in Luxemburg, waar hij werkzaam is in de telecomsector. Heel anders verging het Nykänen na zijn sportcarrière: overmatig drankgebruik, turbulente liefdesaffaires en vechtpartijen zorgden ervoor dat hij steeds weer negatief in het nieuws kwam.
Financiële problemen
Nykänen probeerde begin jaren negentig een carrière als popzanger van de grond te krijgen, die hem een gouden plaat in Finland opleverde. Maar door zijn alcoholverslaving en door het vele geld dat hij kwijt was aan alimentatie - Nykänen trouwde vijf keer - kwam hij in zware financiële problemen.
Eind jaren negentig zag hij zich daardoor zelfs genoodzaakt om een baan als stripper aan te nemen. Hij bracht een eigen cider-merk op de markt, was te zien in kookprogramma's op internet en maakte begin deze eeuw een comeback als zanger. Maar het waren vooral de talrijke geweldincidenten die Nykänen van zijn voetstuk deden vallen.
In 2004 werd de sportheld tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld nadat hij een vriend had neergestoken na een uit de hand gelopen spelletje in zijn zomerhuisje in Nokia. Nykänen verklaarde voor de rechter zich niets van het voorval te kunnen herinneren: hij wist alleen nog dat hij op enig moment van bier op wodka was overgestapt.
Ongeloof
Konijnenberg kon alle negatieve nieuwsberichten over Nykänen nauwelijks geloven. "Ongeloof overheerste, zowel bij mij als mijn collega-skispringers, dat hij werd aangeklaagd en ook de cel in moest. Het is echt schokkend als iemand die je kent zoiets doet. Dat wil je bijna niet geloven."
Ook na zijn gevangenisstraf kwam Nykänen nog geregeld in het nieuws door drankmisbruik en mishandelingen, waarbij meestal zijn toenmalige vrouw het slachtoffer was.
Als skispringer zal Nykänen desondanks voor altijd een legende blijven. En ook zijn voormalige collega Konijnenberg zegt de mooie momenten van de kleurrijke Fin nooit te zullen vergeten. "Calgary en Matti zijn onlosmakelijk in mijn linker- en rechterbrein genesteld. Voor altijd."