Huis wordt Democratisch: machtige senioren verwelkomen millennials

• Eline de Zeeuw

  redacteur Buitenland

De Democraten nemen vandaag de macht in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over van de Republikeinen. En daarmee wordt het Huis, na de Congresverkiezingen van afgelopen november, diverser dan ooit. De eerste moslima's en inheemse Amerikaanse vrouwen voegen zich bij de Democraten, ook de eerste openlijk homoseksuele man schopt het tot de nieuwe, grote fractie.

Tegelijkertijd wordt het verschil met het huidige establishment op Capitol Hill een stukje groter. Zo verwelkomt de inmiddels 78-jarige leider van de Democraten in het Huis, Nancy Pelosi, vandaag haar 49 lentes jongere collega Alexandria Ocasio-Cortez (29) - het jongste vrouwelijke Congreslid ooit.

Sterker nog; met een flinke groep millennials (geboren tussen 1980 en 2000) en tientallen generatie X'ers (geboren tussen 1961 en 1980) onder de freshmen is de generatiekloof tussen de Democraten in het Huis het grootst in meer dan vijftig jaar.

"Een nieuwe dag in Amerika", noemde Pelosi de Democratische verkiezingswinst in november. Betekent dat ook een nieuwe dag binnen de Democratische partij? Met, eindelijk, vers bloed aan de top?

Tachtigers

De drie belangrijkste House Democrats - Pelosi (78), James Clyburn (78), Steny Hoyer (79) - naderen immers allemaal de 80, en niet alleen het leiderschap van de partij is sterk vergrijsd.

In de afgelopen jaren nam de gemiddelde leeftijd van de Democraten in het Congres flink toe: van 51 jaar in 1981 naar ruim 61 jaar in 2018. Ter vergelijking: de gemiddelde leeftijd in de Tweede Kamer is 46 jaar.

"De afgelopen jaren hadden de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden in handen", legt Amerika-deskundige Sara Polak van de Universiteit Leiden uit. "Zij hebben daardoor veel belangrijke posten kunnen invullen, waardoor er ook ruimte kwam voor een nieuwe generatie om door te groeien. Bij de Democraten was die er simpelweg minder."

Bovendien ben je als zittend Congreslid al snel voor jaren verzekerd van een plekje in Washington D.C., vult correspondent Arjen van der Horst aan. "Er zijn hier geen kieslijsten zoals die in Nederland door politieke partijen worden opgesteld. De overgrote meerderheid van de Congresdistricten zijn zogeheten safe seats, waarvan je van tevoren al weet dat die naar de Democraten of Republikeinen gaan. Eenmaal Congreslid stel je je opnieuw kandidaat en is de kans groot dat je in veel districten herkozen wordt."

De golf van veelal jonge, in november verkozen Democraten doet de gemiddelde leeftijd nu met twee jaar zakken naar 59. "Zij worden straks klaargestoomd voor het leiderschap", zegt Polak, "Ze gaan ervaring en het benodigde netwerk in Washington opbouwen, met als doel uiteindelijk in een leiderschapspositie te komen. Op dit moment is er simpelweg nog geen alternatief voor de gevestigde orde, niemand die genoeg steun geniet."

Uiterst links vs. de gematigde vleugel

Nieuwkomers als de New Yorkse latina Alexandria Ocasio-Cortez en de in Somalië geboren Ilhan Omar (37) staan desondanks te popelen. Klaar om de gevestigde orde binnen de partij op te schudden. "Zij verschillen niet alleen in leeftijd van de leiders van de partij, maar ook in de manier waarop ze de partij vorm willen geven", zegt correspondent Arjen van der Horst. "Het is niet alleen een generatiekloof, maar ook een politieke kloof."

De twee vallen op in hun felheid en maken intensief gebruik van sociale media om van zich af te bijten. Ze moeten niks hebben van Democraten die donaties van grote bedrijven aannemen, zijn voorstanders van een verzorgingsstaat en verzetten zich fel tegen president Trump. "Ze zijn uiterst links-progressief, met Bernie Sanders als inspirator", zegt Van der Horst. "In tegenstelling tot de huidige Democratische leiders, die meer centristisch zijn."

"Maar vergis je niet", waarschuwt hij. "Omdat nieuwkomers als Cortez en Omar de meest luidruchtige leden zijn van deze lichting lijkt het alsof de nieuwe slag een stuk linkser en progressiever is dan de oudgedienden, maar dat is niet zo. Ook deze nieuwe lichting is grotendeels gematigd."

Zo stuurde het overgrote deel van de nieuwe lichting vorige maand juist aan op méér samenwerking met de nieuwe Republikeinse machthebbers. In een brief aan fractieleider Nancy Pelosi schreven 46 van de 66 nieuwgekozen Democratische Congresleden dat "we verenigd zijn in ons geloof dat we een mandaat hebben om samen te werken met de tegenpartij om wetgeving door het parlement te krijgen". Ze concentreren zich dus liever op betere wetgeving dan eindeloze parlementaire onderzoeken naar de president.

Nancy Pelosi is vanaf vandaag overigens de invloedrijkste vrouw in de Amerikaanse politiek, als ze wordt herkozen tot voorzitter van het Huis van Afgevaardigden - een taak die ze tussen 2007 en 2011 ook al voor haar rekening nam.

"Ook die herverkiezing heeft ze met haar tientallen jaren aan ervaring slim voor elkaar gekregen", zegt Polak. Even dreigde Pelosi niet genoeg steun te krijgen voor haar nominatie, waarop ze de 'dissidente' jongeren binnen de partij een handreiking deed. In ruil voor hun stem, belooft ze over maximaal twee termijnen, op haar 82ste, af te treden.

"Pelosi is enorm ervaren en de Republikeinen zijn terecht bang voor haar. Ze kan als geen ander verbinden en als mentor optreden voor de nieuw toegetreden Huisleden", zegt Polak. "De Democraten kunnen haar nog niet missen."